برنامه‌ریزی پویایی تخصیص منابع آب سطحی و زیرزمینی برای اهداف کشاورزی و محیط زیست در حوزه خانمیرزا

مقدمه: رشد جمعیت در اکثر حوزه های آبخیز  منجر به افزایش تعداد و تنوع روزافزون حقابه‌بران  شده که  در نتیجه آن تخصیص بهینه آب، اهمیتی بیش از پیش پیدا می کند. در تحقیق  حاضر برای تخصیص منابع آب کشاورزی و محیط زیست در محیط نرم‌افزارvensim  مدلی به روش پویایی سیستم برای حوزه آبخیز خانمیرزا توسعه داده ‌شده ‌است.روش : این مدل بیلان و تخصیص آب شامل دو بخش جداگانه است که بخش نخست آن جهت به‌دست آوردن حجم آب سطحی و زیرزمینی تهیه شده و  بخش دیگر، به منظور نحوه تخصیص منابع آب در شرایط موجود و آینده (با فرض حفظ روند موجود) طراحی شده است. سیاست بهره‌برداری شامل استفاده تلفیقی از آب زیرزمینی و سطحی حوزه جهت رفع نیازهای شرب، کشاورزی، صنعتی و زیست‌محیطی است.یافته ها: پس از توسعه مدل اجرا و بهینه سازی حجم آب سطحی و زیرزمینی انجام و کارائی مدل بیلان آزمون و بهینه شد. سپس با استفاده از روابط و قوانین مربوط به بهره‌برداری از منابع، برای تخصیص بهینه آب موجود در حوزه مورد مطالعه، الگوئی ترکیبی حاصل گردید. با توجه به دینامیک تغییرات در حجم آب در دسترس در منطقه، نتایج گویای عدم کشش منابع برای تامین کلیه نیازهای موجود و شرایطی در منطقه مخصوصاً در بخش کشاورزی آتی بوده است،  لذا سناریو ترکیبی آیش و بهبود کارائی آبیاری می تواند آسیب پذیری تخصیص منابع را کاهش دهد.نتیجه گیری: نتایج این مدل نشان می‌دهد پویائی سیستم می تواند ابزاری خلاقانه در تخصیص منابع آب، برنامه‌ریزی و سیاست‌های مدیریتی مناسب در منطقه باشد و در این منطقه تحلیلهای علت معلولی نشان از اهمیت استفاد تلفیقی از منابع آب دارد .

surface water and groundwater resources allocation for agricultural and environmental purposes in khanmirza watershed

abstractintroduction: due to rapid expansion of population, there is an increase in the number of water users. as a result, optimal water allocation has become a pivotal issue. system dynamics is a suit methodology for simulating and representing of water availability in complex condition and impacts of water resources usage over time. in this study, a dynamic water allocation model within vensim gui was developed for the agricultural and environmental water resources of khamiriza catchment.methods: the model consists of two separate sections; the first part is a water balance module which is designed to provide surface water and groundwater simulations; the other part is a water allocation sub-model. after the development of the model, the water balance simulation optimized by optimizing the surface water and groundwater against observed data.findings: the water use policy includes the conjunctive use of groundwater and surface water to meet drinking, industrial, agricultural, and environmental demands. the results suggest that under current situation the quantity of available surface and groundwater could be insufficient to meet the demands of different sectors within the basin. therefore, a scenario containing improved irrigation efficiency and 30% of the land in fallow may lead to the allocation vulnerability.conclusion:the results of this application indicate that system dynamics can be considered as an innovative tool in the planning and allocating water resources. moreover, conjunctive use of groundwater and surface water resources may lead to a better water allocation policy.