برآورد عملکرد پتانسیل و خلاء عملکرد محصولات عمده زراعی در ترکیب کشت شبکه آبیاری قزوین

مقدمه: با توجه به محدودیت منابع آب، افزایش بهره وری آب برای دستیابی به امنیت آبی و امنیت غذایی اهمیت بالایی دارد. یکی از اقدامات اساسی در این حوزه، تعیین تفاوت عملکرد محصولات، بین وضع موجود و وضعیت مطلوب (پتانسیل) است.روش : عملکرد پتانسیل محصول زراعی از پارامترهایی است که با محاسبه آن می توان خلاء عملکرد را بدست آورد و بر اساس عوامل تاثیرگذار در تولید، به مدیریت منابع آب و خاک پرداخت. در این پژوهش عملکرد پتانسیل محصولات عمده زراعی در ترکیب کشت شبکه آبیاری دشت قزوین به روش بوم شناسی زراعی تعیین شده است.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد خلاء عملکرد در ترکیب کشت محصولات عمده زراعی دشت قزوین، 3339 (کیلوگرم در هکتار)  بوده است. همچنین میانگین خلاء عملکرد با توجه به ترکیب کشت، خلاء عملکرد هر محصول و سطح تحت کشت محصولات در شبکه آبیاری دشت قزوین، 26.23 درصد بوده است. نتایج برآورد عملکرد پتانسیل در سطح شبکه آبیاری دشت قزوین نشان دهنده آن است که همه محصولات به سطح عملکرد قابل حصول (75 تا 85 درصد عملکرد پتانسیل) نرسیده و در محصولاتی مانند چغندر قند، گوجه فرنگی و یونجه خلاء عملکرد زیادی وجود داشته است. همچنین یافته های تحقیق نشان داد خلاء عملکرد محصول استراتژیک گندم در سطح شبکه آبیاری دشت قزوین به میزان 1502 کیلوگرم بر هکتار (25 درصد) بوده است.نتیجه گیری: یکی از مهمترین دستاوردهای محاسبه عملکرد پتانسیل، به دست آوردن اختلاف عملکرد در محصولات مختلف در منطقه می باشد. با استفاده از چنین داده هایی می توان مدیریت کشاورزی محصولات مختلف در یک منطقه را ارزیابی نموده و در نهایت اولویت کشت هر محصول را تبیین کرد. کمی سازی ظرفیت تولید هر هکتار از مزارع برای تصمیم گیری، پژوهش ها، توسعه و سرمایه گذاری و برای کمک به کشاورزان محلی در تصمیم گیری های مزرعه ای مورد نیاز است. در این راستا آنالیز خلاء عملکرد، تخمین کمی از امکان افزایش در ظرفیت تولید برای یک ناحیه مشخص را فراهم می آورد در چنین شرایطی شاید بهتر باشد به‌عنوان گام نخست، شکاف میان عملکرد واقعی در یک منطقه با عملکرد سهل‌الوصول (عملکردی که کشاورزان پیشرو منطقه به آن دست یافته‌اند) کاهش یابد. توفیق در این زمینه علاوه بر بهبود عملکردهای هر منطقه، مطمئناً تاثیر به سزایی در زمینه اقتصاد تولید و صرفه جویی آب به همراه خواهد داشت.

Estimation of Potential Yield and Yield Gap of major crops in Qazvin irrigation network

Due to limited water resources, increasing water productivity is very important to achieve water security and food security. One of the basic measures in this area is to determine the difference in product performance between the current situation and the potential situation. Crop potential yield is one of the parameters that can be used to calculate the yield gap and to manage water and soil resources based on the factors affecting production. In this study, the potential yield of major crops in the composition of irrigation network of Qazvin plain has been determined by agronomic method. The results showed that the yield gap in the crop composition of major crops in Qazvin plain was 3339 (kg / ha). Also, the average yield gap due to the composition of cultivation, yield gap of each crop and the area under cultivation of crops in the irrigation network of Qazvin plain, was 26.23%. The results of estimating the potential yield at the level of the irrigation network of Qazvin plain show that not all crops have reached the achievable yield level (75 to 85% of the potential yield) and there has been a high yield in crops such as sugar beet, tomato and alfalfa. Given that in the current situation of operation of the irrigation network, it is very difficult to achieve potential performance, in such cases, the gap between actual performance and achievable performance should be reduced.