تعیین ارزش اقتصادی آب در مزارع گندم و کلزا (مطالعه نمونه ای: شبکه آبیاری دشت قزوین)

طی دهه‌های اخیر منابع آبی به دلیل تقاضای روبه افزایش و استفاده‌های متفاوت از آن به شدت تحت فشار بوده‌ و استفاده آب توسط یک بخش از استفاده‌کنندگان بر امکان استفاده بخش دیگر تاثیرگزار است. از این رو، مدیریت و تخصیص بهینه‌ی منابع آب از اهمیت روزافزونی در بین سیاست‌گذاران و کشاورزان برخوردار شده‌است. بدون تردید یکی از مهم‌ترین ابزارهای تخصیص بهینه ی منابع آب، ارزشگذاری اقتصادی این نهاده است که راهبرد توسعه‌ی بلندمدت کشور نیز بر آن تاکید دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی از دید تقاضاکنندگان در مزارع گندم و کلزا منطقه شبکه آبیاری دشت قزوین با استفاده از رهیافت تابع تولید به‌ عنوان ابزاری مناسب جهت مدیریت بهتر منابع آب می‌باشد. آمار و اطلاعات لازم به کمک تکمیل پرسشنامه از 144 نفر از کشاورزان، بر اساس روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای در سال زراعی 951394 جمع‌آوری شد. به‌ منظور نیل به اهداف تحقیق، از تخمین انواع فرم‌های توابع تولید انعطاف‌‌پذیر استفاده شد و بهترین شکل تابع با توجه به نتایج حاصله، تابع تولید ترانسلوگ تشخیص داده شد. نتایج نشان داد که ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در تولید محصول گندم و کلزا به ترتیب برابر 3715 و 3370 ریال برآورد شد که اختلاف بسیار زیادی با آنچه کشاورزان به‌عنوان آب‌‌بها (418 ریال) در سال موردنظر پرداخت کرده‌اند دارد.

Assessment of water economic value in wheat and rapeseed farms(Case Study: Qazvin plain irrigation network)

In the recent decades, water resources have been severely under pressure due to increasing demand. Besides, use of water by some users affects the possibility of using water by other users. Therefore, the optimal management and allocation of water resources have become increasingly important among policymakers and farmers. Undoubtedly, one of the most important tools for optimal allocation of water resources is economic valuation which the longterm development strategy of the country also emphasizes it. In this regard, the aim of the present study was to determine the economic value of agricultural water from the viewpoint of the applicants in wheat and rapeseed farms of Qazvin flat irrigation network area using the production function approach as an appropriate tool for better water resources management. Data and statistics were collected by completing a questionnaire from 144 farmers based on a twostage cluster sampling method in 20152016. In order to achieve the research objectives, the estimation of various forms of flexible production functions was used and according to the results, the Translog production function was detected as the best form of the function. The results showed that the economic value of each cubic meter of water in the production of wheat and rapeseed was estimated 3715 and 3370 Rls, respectively, which had a huge difference with what farmers paid for water cost (418 Rls) in mentioned year.