تعیین نواحی آسیب پذیر از کمبود بارش به کمک تحلیل منطقه‌ای دوره های بدون باران ایستگاه‌های سینوپتیک در سراسر ایران

خشکسالی آب شناسی یکی از زیرشاخه های خشکسالی است که طی آن مقدار جریان آب و مخازن آب زیرزمینی از حد بحرانی کمتر می شود. چگونگی وقوع این نوع پدیده زیان بار طبیعی با محاسبه ی جریان کم یا حداقل آب جاری در رودخانه امکان پذیر است، که تحلیل این نوع خشکسالی می تواند در بهبود مدیریت کمی و کیفی منابع آب نقش بسزایی را داشته باشد. روش تحلیل منطقه ای به عنوان یکی از مهمترین روشهای براورد جریان حداقل برای مطالعه خشکسالی در مناطق فاقد آمار کافی به کار می رود. در این تحقیق، تحلیل منطقه ای خشکسالی بر اساس روزهای بدون بارندگی با استفاده از داده های 67 ایستگاه سینوپتیک با طول دوره ی آماری مناسب و پراکنش یکنواخت در سطح ایران انجام شد. پس از مرتب کردن بارندگی روزانه، دوره های بدون بارش تعیین و تعداد روزهای بدون بارش در هر ایستگاه مشخص گردید. ابتدا مناطق همگن آب شناسی مشخص و سپس مناسب ترین تابع توزیع آماری در آن مناطق تعیین گردید. به منظور تحلیل فراوانی از برنامه ی freq در محیط matlab استفاده شد. حداقل و حداکثر طول دوره ی آماری بارندگی روزانه به ترتیب با 17 سال داده برای ایستگاه سمنان و 56 سال برای ایستگاه تبریز و چند ایستگاههای دیگر است. بر اساس نتایج تحلیل منطقه ای، کل کشور ایران به 8 منطقه ی همگن دسته بندی شد. نقشه های مکانی حداکثر دوره های بدون بارش در دوره های بازگشت مختلف نشان داد که دوره های خشک از شمال به جنوب و از غرب به شرق در کشور طولانی تر شده ، و به طور کلی در کشور سه منطقه ی مجزا به لحاظ توزیع دوره های خشک قابل تمیز است. در مناطق شمالی کشور ایران دوره های بدون بارش کاهش و دوره های مرطوب افزایش می یابد که نشان دهنده ی حساسیت پائین این مناطق به شرایط خشک است. مناطق جنوبی (به خصوص استانهای حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و مناطق مرکزی نیز به عنوان حساس ترین مناطق به کاهش روزهای بارندگی و افزایش دوره های بدون بارش در دوره های بازگشت مختلف شناخته شدند.

Assessing of vulnerable areas from precipitation reduction with regional analysis of no precipitation periods data of synoptic stations of Iran

Regional analysis is used as one of the low flow estimation methods for the study of drought in areas without sufficient data. In this study, drought analysis is done based on no rainfall periods data from 67 synoptic stations with an appropriate data time and uniform distribution in the country of Iran. After sorting out the daily precipitation, periods without precipitation is assessed in each station. First the homogeneous regions identified and then the most suitable criteria statistical distribution function was determined in those areas. In order to analyze the frequency the FREQ program in MATLAB saftware was used. The minimum and maximum daily rainfall was 17 years for Semnan station and 56 years for Tabriz station and several other stations respectively. Based on regional analysis, the whole country of Iran classified in 8 Classification homogeneous regions. Spatial maps of maximum periods without rain during dry periods showed that from north to south and from West to East in the country were longer and in general in the country there are three separate locations in the distribution of dry periods. In northern Iran, periods without rain spells reduction and increased wet periods, this indicates that low sensitivity of this area to dry condition. Southern regions (particularly the provinces of the Persian Gulf and Sea of Oman) and central regions as the most sensitive areas in terms of reduction of days of rain and increase in precipitation at different return periods were found.