تحلیل زمانی‌ -مکانی تغییرات مدت زمان انتظار رخداد بارش در استان کردستان

یکی از پیامدهای گرمایش جهانی و تغییراقلیم جابه جایی در الگوهای زمانی مکانی سنجه ی جوی مهم و آشوبمند بارش است. هدف از انجام این پژوهش شناختن تغییرات مدت زمان انتظار رخداد بارش استان کردستان طی دهه های اخیر است. بدین منظور داده های روزانه ی بارش162پیمونگاه همدید، اقلیمی و بارانسنجی بر روی پهنه ی استان کردستان و 26 پیمونگاه همدید، اقلیمی و بارانسنجی خارج از مرز استان مربوط به شرکت آب منطقه ای کردستان و سازمان هواشناسی طی بازه ی زمانی 1340/1/1 تا 1391/10/11(1961/3/21 تا2012/12/31) به کارگرفته شدند. با بهره گیری از روش زمین آماری کریجینگ مقادیر بارش بر روی سلول های 6×6 کیلومتر برای هر روز جداگانه میان یابی شدند. سپس داده های روزانه ی مربوط به 811 سلول که کل استان را پوشش می دادند، از نقشه های میان یابی استخراج شدند. یک پایگاه داده(گاه جای) در ابعاد811×18914 تهیه شد که بر روی سطرها روز(زمان) و بر روی ستون ها سلول ها(مکان) قرار داشتند. میانگین مدت زمان انتظار رخداد بارش برای هر سلول طی هر ماه از سال جداگانه حساب شد. جهت ارزیابی معناداری روند، آزمون ناپارامتریک من کندال در سطح اطمینان 90 درصد بر روی سری زمانی مقادیر مدت زمان انتظار رخداد برازش داده شد. نرخ تغییرات به کمک روش خطی حداقل مربعات براورد شد. یافته ها نشان دادند که طی ماههای سرد سال مدت زمان انتظار رخداد بارش طولانی تر شده است، درحالی که در ماههای گرم سال فاصله ی زمانی بین دو رویداد بارشی پیاپی کوتاهتر شده است. نرخ کاهشی دوره ی انتظار رخداد بارش دست کم دو برابر نرخ افزایشی آن است. پراکنش روند معنادار بر روی استان بیانگر آن است که در نیمه ی غربی و پربارش استان، مدت زمان انتظار رخنمود بارش طولانی تر شده است، برعکس در نیمه ی شرقی و کم بارش، فاصله ی بین دو رویداد بارشی پیاپی کوتاه تر شده است.

Tempospatial Analysis of Precipitation Waiting Time Duration Changes in Kurdistan Province

One of the consequences of global warming and climate change is shifts in tempospatial of important atmospheric parameter precipiation. The aim of this study is detection changes in precipitation waiting time duration in Kurdistan province during recent decades. To doing this research daily precipitation data from 162 synoptic, climatic and rain gauge stations in and out of province during 1/1/1340 to 11/10/1391 extracted from Kurdistan Regional Water Company and meteorology organizations. By geostatistic Kriging method daily precipitation interpolated on 6 6 kilometer and one digital map has been created for each days. Then data over province on the 811 pixels that covers whole of province extracted. One data base in 18914*811 dimensions has been created that locate days on the rows and on the columns pixels. The average waiting time duration calculated for each pixels during different months. The Mann Kendal nonparametric statistics test fitted on the average waiting time duration time series at 90% confidence level. The chages rate estimated by linear least square method. The results showed that waiting time duration has been longer in cold seasons while shorter in warm seasons. The decrease rate of waiting time duration is twice waiting time duration increse. The distribution of significant trend over Kuridstan province show that waiting time duration is longer in semiwestern parts. In contrast in semieastern parts precipitation waiting time duration is shorter.