تحلیل فقهی وضعیت شیوع ‏بیماری‌های فراگیر با تاکید بر قاعده لاضرر

مقدمه: همواره یکی از عوامل تهدیدکننده سلامت جامعه انسانی، شیوع بیماری های واگیردار بوده است. اگرچه با پیشرفت علم پزشکی بسیاری از این خطرات کاهش چشم گیری داشته است اما باز شاهدیم که بیماری ای نظیر کروناویروس، سلامت جوامع را با خطر جدی مواجه می نماید و در این راستا، هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت شیوع بیماری های فراگیر به منظور بازنگری در تحلیل وضعیت مذکور، انتخاب شده است.روش پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی - تحلیلی است.یافته ها: برداشت ها از قلمروی قاعده لاضرر و لاضرار در پرتوی برداشت های متفاوت از مفاد آن بسیار متنوع است؛ به گونه ای که کاربرد آن را بسیار دشوار ساخته است. بنابراین به دنبال یافتن یک معیار مشخص پیشنهاد می شود که لاضرر را نفی نفس ضرر و لاضرار را منع ایراد ضرر بواسطه سوءاستفاده از حق تلقی کرده و معیار سوءاستفاده از حق نیز تخطی از رفتار متعارف در نظر گرفته شود.نتیجه گیری: مادامی که وضعیت شیوع بیماری های فراگیر وجود دارد، انتقال بیماری به مثابه ایراد ضرر است و بواسطه جریان قاعده لاضرر، انتقال و تسهیل سرایت بیماری ممنوع است و حتی اگر عملی که در وضعیت عادی، در حوزه حقوق اشخاص است، زمینه ساز انتقال بیماری و ایراد ضرر تلقی گردد، در وضعیت شیوع بیماری، رفتاری نامتعارف به شمار آمده و به واسطه بخش دوم قاعده که لاضرار باشد محدود و ممنوع می شود. هم چنین با توجه به آنکه در وضعیت مذکور، ضرر فردی در مقابل ضرر جامعه قرار می گیرد و ضرر جامعه اهم است، تعارض ضررها چالشی ایجاد نمی کند.

jurisprudential analysis of widespread disease outbreaks with emphasis on the harmless rule

introduction: the spread of infectious illnesses has been one of the elements that endangers society's health. although many of these hazards have been greatly decreased as a result of medical science advancements, we have seen that diseases like the covid-19, nevertheless constitute a severe threat to the health of all societies. this study aims to analyze the prevalence of widespread illnesses in order to evaluate the analysis of the aforementioned situation, taking into account the evolution of social and legal systems in societies.methods: this study was conducted using a descriptive-analytical approach.findings: in light of various interpretations of its contents, the domain of innocuous and harmless regulations has many distinct meanings, which makes its application highly challenging. after establishing a particular criterion, it is suggested that harmlessness is the absence of injury and the prohibition of producing harm as a result of the abuse of rights, with the criterion of abuse of rights being seen as a breach of accepted conduct.conclusion: as long as there is a broad illness outbreak, the disease's transmission is seen as damage, and because of the rule of harmlessness, the disease's transmission and facilitation are forbidden. even though an act that falls under the purview of an individual's rights in a typical circumstance is thought to be the source of disease transmission and harm, in the event of a disease outbreak, it is regarded as unusual behavior and is limited or prohibited due to the second part of the rule that it is harmless. the conflict between losses does not provide a problem since, in the circumstances described, the individual loss is contrasted to society's loss, and society's loss is significant.