تحلیل اثرگذاری نامتقارن آلودگی هوا بر سرانه هزینه‌های بهداشتی در ایران

مقدمه: آلودگی هوا از مجاری مختلف منجر به تضعیف وضعیف سلامت افزایش تقاضا برای مراقبت سلامت و درنتیجه افزایش سرانه هزینه‌های بهداشتی می‌شود. از طرفی، ممکن است که اثرگذاری آلودگی هوا بر هزینه‌های بهداشتی نامتقارن باشد؛ به این معنا که اثرپذیری هزینه‌های بهداشتی از افزایش و کاهش آلودگی هوا، یکسان نیست. بر این اساس، هدف اصلی این مطالعه برآورد تجربی اثر نامتقارن شاخص آلودگی هوا بر سرانه هزینه‌های بهداشتی در ایران می‌باشد.روش پژوهش: مطالعه توصیفی - تحلیلی و کاربردی حاضر با استفاده از داده‌های سری‌زمانی سال‌های 1399-1368 به بررسی آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت شوک‌های مثبت و منفی آلودگی هوا، درآمد سرانه، بار تکفل و شهرنشینی بر سرانه هزینه‌های بهداشتی پرداخت. داده‌های مورد استفاده نیز از پایگاه داده‌ای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شاخص‌های توسعه جهانی متعلق به بانک جهانی گردآوری شد. همچنین، برآورد مدل در قالب یک مدل رگرسیونی و با استفاده از روش خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی غیرخطی (nardl) و در نرم‌افزار eviews12.0 صورت گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که در کوتاه‌مدت و بلندمدت، اثر شوک‌های مثبت شاخص آلودگی هوا بر افزایش سرانه هزینه‌های بهداشتی، بیشتر از اثر شوک‌های منفی آن بر کاهش سرانه هزینه‌های بهداشتی است (تایید اثرگذاری نامتقارن). با افزایش یک‌درصدی در میزان انتشار گاز co2، در بلندمدت و کوتاه‌مدت، به‌ترتیب سرانه هزینه‌های بهداشتی حدود 0/18 و 0/04 درصد افزایش می‌یابد. در مقابل، با کاهش یک‌درصدی در میزان انتشار گاز co2، در بلندمدت و کوتاه‌مدت، به‌ترتیب سرانه هزینه‌های بهداشتی حدود 0/06 و 0/01 درصد کاهش می‌یابد.نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که اثر شوک‌های افزایشی آلودگی هوا بر هزینه‌های بهداشتی به مراتب بزرگ‌تر از اثر شوک‌های کاهشی آن است، اتخاذ سیاست‌ها و راه‌کارهایی که به جلوگیری از افزایش انتشار آلودگی هوا در دوره کنونی (حال) بیانجامد، می‌تواند به کاهش هزینه‌های سرانه اضافی آتی در بخش بهداشت کمک کند.

analyzing the asymmetric impact of air pollution on per capita health expenditure in iran

introduction: air pollution from different channels leads to weakening of health and increasing demand for health care, and as a result, increasing per capita health expenditure. on the other hand, it is possible that the impact of air pollution on health costs is asymmetric; in this sense, the effectiveness of health costs from increasing and decreasing the air pollution is not the same. based on this, the main purpose of this study is to experimentally estimate the asymmetric effect of air pollution index on per capita health expenditure in iran.methods: the present descriptive-analytical and applied study using the time series data during the period of 1989-2020, investigated the short-term and long-term effects of positive and negative air pollution shocks, per capita income, dependency burden, and urbanization on per capita health expenditure. the data used were also collected from the central bank of islamic republic of iran database and world development indicators belonging to the world bank. also, the model was estimated in the form of a regression model using the non-linear auto-regressive distributed lags (nardl) method in eviews 12.0 software.results: the results show that in the short and long term, the effect of positive air pollution index shocks on the increase of health expenditure per capita is greater than the effect of its negative shocks on the decrease of health expenditure per capita (confirmation of asymmetric effect). with a one percent increase in co2 emissions, in the long and short term, per capita health expenditure will increase by about 0.18 and 0.04 percent, respectively. on the other hand, with a one percent reduction in co2 emissions, in the long and short term, per capita health expenditure will decrease by 0.06 and 0.01 percent, respectively.conclusion: considering that the effect of increasing shocks of air pollution on health costs is much greater than the effect of decreasing shocks, adopting policies and strategies to prevent the increase of air pollution emissions in the current period can help reduce future additional per capita costs in the health sector.