ارائه الگوی نظام تامین مالی سلامت با تاکید بر عوامل ساختاری، زمینه‌ای، ابزاری و محتوایی

مقدمه: توجه ناکافی به بهداشت و درمان به عنوان یک کالای ضروری می‌تواند زیان‌هایی بر سطح سلامت جامعه داشته باشد و منابع عظیمی‌که در این بخش صرف می‌شود به هدر رود. محدودیت منابع مالی، تحریم کشور، کاهش درآمدهای بودجه ای، پایین بودن سهم اعتبارات تخصیصی از بودجه عمومی‌دولت و پایین بودن سهم هزینه‌های بهداشت و درمان از مجموع هزینه‌های ناخالص ملی از عوامل محدودکننده در تامین مالی هزینه‌های بهداشت و درمان محسوب می‌شود که نیاز است الگویی متناسب با اقتضائات، الزامات، قوانین و فرهنگ کشور ارایه شود. به همین منظور در این مقاله سعی شد عوامل موثر و کارکردی بر تحقق نظام تامین مالی سلامت در کشور شناسایی و در قالب الگویی ارایه شود. روش پژوهش: این تحقیق توصیفی، به روش زمینه‌یابی پیمایشی است و از نظر فرآیند اجرا، به صورت کیفی و کمی‌ می‌باشد. در این تحقیق ابتدا با رویکرد کیفی و توسط مطالعات نظری و کتابخانه ای، الگوی تامین مالی در نظام سلامت در جهان مورد بررسی قرار گرفت و سپس با ارایه مقایسه و شرح نقاط افتراق و اشتراک، طراحی مدل اولیه انجام شد. سپس با استفاده از نظر خبرگان،محقق نسبت به طراحی مدل اولیه اقدام نمود و در مرحله بعد جهت معتبرسازی مدل ارایه شده نظام سلامت از الگوریتم تحلیل مدل‌ها در روش smart-pls-sem استفاده شد. یافته‌ها: برای بررسی فرضیه‌های تحقیق و بطور کلی آزمون مدل مفهومی ‌پژوهش، چون ابعاد و مولفه‌های موثر بر تامین مالی سلامت رتبه‌های یکسانی نداشتند، در نتیجه اولویت‌بندی انجام شد و در بخش عوامل زمینه‌ای، به ترتیب ابعاد نظام بودجه‌ریزی، خدمات سلامت محور، نظام مالیات محوری ، در بخش عوامل ابزاری صندوق بیماری، مشارکت مالی و بیمارستان اجتماعی، در بخش عوامل محتوایی تدوین طرح‌های تامین مالی و قانون گذاری و در بخش عوامل ساختاری ابعاد ساختار کیفیت خدمات، ساختار ریسک و ساختار مالی قرار گرفتند و سپس تحلیل‌های لازم در سه بخش برازش مدل‌های اندازه‌گیری، برازش مدل ساختاری و برازش کلی مدل انجام گرفت و سپس به بررسی و تفسیر روابط موجود در بخش ساختاری پرداخته شد و در مرحله پایایی نیز برازش کلی الگوی تحقیق بررسی شد. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق نشان می‌دهد ایجاد یک ساز و کار در بخش نظام مالیاتی، نظام بودجه‌ریزی با توجه به تحریم‌های صورت گرفته و ایجاد محدودیت‌ها در سیستم سرمایه‌گذاری در بخش سلامت و شیوع بیماری‌های مزمن و ناگهانی از بیشترین اهمیت و رتبه در ایجاد الگوی نظام تامین مالی سلامت در کشور برخوردار است.

presentation of health financing system model with emphasis on structural, contextual, instrumental and content factors

introduction:inadequate attention to health care as a necessary commodity can be detrimental to the health of the community and the huge resources spent in this area can be wasted. limited financial resources, sanctions on the country, reduction of budget revenues, low share of funds allocated from the general government budget and low share of health care costs are among the total gross national expenditures that limit the financing of health care costs. it is necessary to provide a model that fits the requirements, requirements, laws and culture of the country. for this reason, in this article, we tried to identify the effective and functional factors on the realization of the health financing system in the country and present them in the form of a model. methods:this descriptive research is based on survey research and is qualitative and quantitative in terms of the implementation process. in this research, first with a qualitative approach and by theoretical and library studies, the financing model in the health system in the world is examined. the design of the initial model was done by comparing and describing the differences and commonalities. then, with the help of experts, the researcher designed the initial model, and in the next step, the model analysis algorithm was used in the smart-pls-sem method to validate the presented model of the health system. results:in order to study the research hypotheses and the conceptual research model in general, because the dimensions and components affecting health financing did not have the same ranks, as a result, prioritization was done and in the field of field factors, the dimensions of the budgeting system, respectively. health-oriented services, tax-oriented system, in the instrumental factors section of the disease fund, financial participation and social hospital, in the content factors section, financing and legislation plans were developed and in the structural factors dimensions, service quality structure, risk structure and financial structure were measured. then, the necessary analyzes were performed in three sections: fit of measurement models, structural model fit and general fit of the model, and then the existing relationships in the structural section were examined and interpreted, and in the reliability stage, the overall fit of the research model was examined. conclusion:the research results show that creating a mechanism in the tax system, budgeting system according to the sanctions and creating restrictions in the investment system in the health sector and the spread of chronic and sudden diseases of the greatest importance and ranking in creating the model. the country has a health financing system.