ارزیابی دسترسی گردشگران شهری به اماکن خدماتی-رفاهی در شهرهای ایران (مطالعه موردی شهر تبریز)

امروزه به دلیل پذیرش حجم وسیعی از گردشگران توسط شهرهای بزرگ، گردشگری شهری جایگاه قابل توجّهی در میان حوزه های مختلف گردشگری یافته است. رشد و توسعه روزافزون شهرها باعث شده که امروزه مناطق شهری با جذب جمعیّت و فعالیت تبدیل به مراکز اصلی ارایه خدمات، تجارت، تولید، مصرف و سکونت شوند. با وجود ارایه امکانات و تسهیلات از سوی شهرها استفاده از خدمات برای گردشگران دارای محدودیت‌هایی می‌باشد که دسترسی گردشگران را با مشکل مواجه می‌کند. داشتن دسترسی یکی از مهم‌ترین خصوصیات یک شهرخوب است. دسترسی را می‌توان به صور مختلف تقسیم بندی کرد دسترسی به فعالیت‌ها، دسترسی به کالاها و منابع، دسترسی به اماکن و دسترسی به اطلاعات. تحقیق حاضر به ارزیابی میزان و مطلوبیت دسترسی گردشگران به خدمات و عناصر گردشگری در شهر تبریز پرداخته است. بدین منظور به تحلیل پراکندگی و توزیع فضایی 23 نوع عنصر گردشگری شهری و همچنین به ارزیابی مطلوبیت نهایی دسترسی به عناصر گردشگری شهری در سطح مناطق ده‌گانه شهر تبریز پرداخته شد. روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی-پیمایشی می‌باشد. برای جامعه آماری، مناطق ده‌گانه شهر تبریز و همچنین تعداد گردشگران داخلی و خارجی در سال 1390 انتخاب شد که به منظور به دست آوردن مطلوبیت نهایی هر منطقه برای دسترسی به خدمات گردشگری از مدل‌هایahp و topsis؛ و جهت مشخص شدن نحوه پراکنش کاربری‌ها در سطح شهر، از مدل‌های پنج‌گانه میانگین نزدیک‌ترین همسایه؛ ضریبk، خود همبستگی فضایی، تراکم هسته ای و ضریب آماره جی و همچنین برای مشخص کردن خوشه های بحرانی و مناسب از لحاظ دسترسی از مدل gi و جهت تعیین حوزه دسترسی عناصر اقامتی گردشگران از توابع eucliden distanceمدل تحلیل فضایی و service area مدل تحلیل شبکه استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل نشان داد که مناطق 9 و 7 دارای دسترسی نامطلوب، مناطق 6 و 5 نسبتاً نامطلوب، مناطق10 و 3 دسترسی متوسط، مناطق 1 و 4 در وضعیت نسبتاً مطلوب و مناطق 2 و 8 در وضعیت مطلوب قرار دارند.