مطالعۀ تطبیقی عوامل کالبدی موثر بر پیشگیری از وقوع سرقت از ساختمان‌های مسکونی در بافت‌های فرسوده و جدید شهری با استفاده از روش تحلیل شبکه (anp)

پدیده سرقت، امنیت اجتماعی و اقتصادی شهروندان را تهدید می‌کند. این پدیده به‌نوعی با نظم و امنیت کشور در ارتباط است و به‌دلیل همراه‌داشتن لطمات روحی و جسمی برای مال‌باختگان، به ایجاد ناامنی در جامعه منجر می‌شود. یکی از راهبردهای پیشگیرانه از جرم و به‌تبع آن، سرقت «پیشگیری از جرم ازطریق طراحی محیطی[1]» است. هدف مقاله حاضر، ارائه مدل تحلیلی از شاخص‌های کالبدی موثر بر پیشگیری از وقوع جرم (سرقت) از ساختمان‌های مسکونی و مطالعه تطبیقی این شاخص‌ها در بافت فرسوده و جدید شهری قزوین و جامعه مدنظر پژوهش، منطقه یک (بافت فرسوده) و منطقه سه شهرداری (بافت جدید) است. روش تحقیق استفاده‌شده براساس هدف، از نوع کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی‌تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات در دو مرحله، شامل مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و بررسی‌های میدانی صورت گرفته و همچنین، برای ارزیابی و اولویت‌بندی شاخص‌های ارائه‌شده، از تکنیک تحلیل شبکه[2] استفاده شده است. مطابق نتایج به‌دست‌آمده، درزمینه پیشگیری از وقوع سرقت از ساختمان‌های مسکونی از میان اصول پنج‌گانه این رویکرد «نظارت طبیعی» با وزن 0.32 و «کنترل دسترسی» با وزن 0.26 بیشتر از سایر موارد نقش دارند. نتایج نشان می‌دهد منطقه 1 شهرداری قزوین، ازنظر رعایت عوامل کالبدی برای پیشگیری از وقوع سرقت وضعیت نسبتاً نامناسبی دارد که دراین‌بین، پهنه 1 با امتیاز 1.11 نامناسب‌تر است. منطقه 3 شهرداری وضعیت مناسب‌تری دارد و پهنه‌های 5،4 و 6 به ترتیب، 1.88، 1.75 و 1.61 امتیاز دارند.