ساختار اجتماعی ازدواج در دوره ساسانی

تنوع و پیچیدگی ساختار خانواده و ازدواج در ایران عهد ساسانی از موضوعات درخور توجه است. تاکید‌‌ بر تداوم نسل، نام و تبار خانوادگی و کارکردهای این‌جهانی و‌ آن‌جهانی ازدواج که سبب ایجاد این تنوع و پیچیدگی شده، از مهم‌ترین ویژگی‌های جایگاه زنان در جامعه ساسانی است. قوانین کهن زرتشتی خواهان ایجاد محدودیت‌هایی برای جامعه زنان بود؛ درحالی ‌که قوانین جدید- که حاصل بازنگری دستوران عهد ساسانی بود- رشد و پیشرفتی محسوس در امور زنان و مسایل حقوقی آنان را نشان می‌داد. مقاله حاضر گونه‌های رایج ازدواج، قوانین مرتبط با جانشینی و وضع اجتماعی و حقوقی زنان را بررسی کرده است. به‌نظر می‌رسد قوانین اجتماعی ازدواج در دوره ساسانی حدود و اختیارات زنان را متفاوت‌تر از جوامع عشیره‌ای تبیین کرده است و نهاد خانواده به‌صورت عمومی در جامعه ساسانی تعریف استواری داشت؛ رخدادهای اجتماعی و سیاسیِ پایان این دوره تاریخی نشان از آن دارند که نقش اجتماعی و ارتقای اعتبار اجتماعی و سیاسی زنان به‌شدت ترقی داشته است. اگر در اواخر سلسله از سویی نبود اولاد پسر را برای جانشینی تنها دلیل واگذاری قدرت به زنان ندانیم، در سوی دیگر نیز، افزایش بینش و ارتقای درجه سیاسی و اجتماعی زنان در مطالبه قدرت موثر بوده است.