فضاهای قابل دفاع به‌عنوان سرمایه‌ای اجتماعی در کاهش میزان جرم‌های شهری و ارتقای امنیت محیطی (با توجه به شهرهای سنتی ایران)

امنیت یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در محیط‌های شهری است. بنابراین نیاز به امنیت در فضاهای شهری، موجب شکل‌گیری مجموعه نظریه‌های مستندی چون نظریه «فضاهای قابل دفاع» و «پیشگیری از جرم از راه طراحی محیطی» (cpted) شده است. در این نوشتار، ابتدا جنبه‌های مختلف مرتبط با نظریه‌‌های فضای قابل دفاع بررسی، و عناصر کلیدی آن تعریف شده است. در ادامه نقش فضاهای قابل‌دفاع به‌عنوان سرمایه‌ای اجتماعی در کاستن از میزان جرم و جنایت در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. در پایان نیز رویکرد فضاهای قابل‌دفاع در شهرهای سنتی ایران، با تاکید بر شهر اصفهان بررسی شده است. هدف این تحقیق، بررسی فضاهای قابل دفاع در عرصه شهری و نقش این فضاها به‌عنوان سرمایه‌ای اجتماعی در کاستن از میزان جرم و جنایت شهری است. ضمن اینکه با مرور روند شکل‌گیری شهرهای سنتی ایران، به بررسی پیشینه این رویکرد- فضای قابل دفاع- در شهرهای تاریخی سرزمین کهن ایران (نمونه شهر اصفهان) پرداخته است. سوال محوری مقاله این است: آیا بین سرمایه اجتماعی و فضاهای قابل دفاع در سطح محلات شهری رابطه‌ای وجود دارد یا خیر؟روش تحقیق مقاله، تحلیلی- اسنادی از نوع توصیفی است و نویسندگان با بهره‌گیری از منابع، اسناد و مدارک مرتبط با تحقیق، به تحلیل موضوع پرداخته‌اند. نتایج و یافته‌های تحقیق پیشینه وجود فضای قابل دفاع- در طراحی و برنامه‌ریزی- را در شکل‌گیری شهرهای تاریخی ایران تایید می‌کند. فضاهای قابل دفاع و امن در شهرهای تاریخی ایران با پشتیبانی از مفهوم سرمایه اجتماعی، تحت نظارت همگانی و با مسیولیت جمعی مراقبت می‌شده و در کاهش جرم‌ و ثبات امنیتی در شهرها نقش برجسته‌ای داشته است.