بررسی و تحلیل نقش خوانین و کدخدایان محلی در تاسیس و گسترش مدارس نوین چهارمحال و بختیاری

تا اواسط دوران قاجار نظام آموزشی بیشتر با رویکرد سنتی منطبق بود و پس از آن با تاسیس دارالفنون، تشکیل انجمن معارف و توجه روشنفکران به مسئلۀ آموزش و پرورش گام ‏های بنیادین در این زمینه برداشته شد. با برقراری آموزش نوین در جامعۀ ایران، در زمینۀ تعلیم و تربیت تحول اساسی رخ داد و طی آن مدارس به سبک جدید در مناطق گوناگون احداث شد. در منطقۀ چهارمحال و بختیاری به‌علت بافت غالب عشایری و روستایی، پیاده‏سازی آموزش نوین توسط حکومت با چالش جدی مواجه بود. بر این ‌اساس خوانین و کدخدایان محلی به‌عنوان کنشگران و اثرگذاران در سطح جامعۀ بختیاری با تکیه بر جایگاه اجتماعی سیاسی خود در عرصۀ آموزش ورود موثری داشتند. این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر اسناد، تاریخ شفاهی و مطالعات کتابخانه ‏ای به این پرسش خواهد پرداخت که خوانین و کدخدایان محلی در تاسیس مدارس نوین در منطقۀ چهارمحال و بختیاری چه نقشی داشتند و در این مسیر با چه چالش ‏هایی مواجه شدند. دستاوردهای حاصل از پژوهش نشان می ‏دهد که خوانین بختیاری تحت تاثیر جامعه ضمن آن‌ که فرزندان خود را به تحصیل عالیه سوق می ‏دادند، در جهت افزایش سطح سواد به تاسیس مدارس حتی با هزینۀ شخصی مبادرت ورزیدند. کدخدایان محلی نیز که واسطۀ حکومت و مردم بودند نیز در زمینۀ احداث، بازسازی و تامین هزینه ‏های مدارس نقش تاثیرگذاری داشتند و موجبات رشد و گسترش آموزش عالی را فراهم کردند.  

analysing the role of local khans and headmen of villages in the establishment and expansion of new schools in chaharmahal va bakhtiari

until the end of the qajar period, the educational system was more in line with the traditional system. no significant steps were taken in the field of education. applying modern education in iranian society made a fundamental change in the field of teaching and training, during which new-style schools were built in various regions. due to the predominant nomadic and rural texture in chaharmahal and bakhtiari region, the government faced with serious challenges to implement the modern education system. accordingly, local khans and headmen of villages, as influencers in bakhtiari society, had important impacts on the education by relying on their socio-political positions. this research follows a descriptive-analytical method based on documents and library studies. it will address the question of what role the local khans and headmen of villages played in establishing new schools in chaharmahal and bakhtiari region and what challenges they faced in this direction. the findings of the research show that bakhtiari khans were influenced by society. they encouraged their children to have higher education; in order to increase the level of literacy, they set up schools even at their own expense. the local headmen of villages, who mediated between the government and the people, also played an influential role in the construction, reconstruction, and financing schools.