پیامدهای اجتماعی اشغال هجده‌سالۀ تبریز (9931012ق/ 1585 1604م)

اختلافات داخلی دورۀ شاه محمد خدابنده، مشکلات اوایل حکومت شاه‌عباس و صلح استانبول موجب تداوم اشغال تبریز شد. از سال 993ق/ 1585م تبریز به اشغال امپراتوری عثمانی درآمد و اندکی بیش از هجده سال زیر سلطۀ همسایۀ غربی قرار گرفت. اشغال هجده‌سالۀ تبریز با استقرار سیستم دیوان‌سالاری، نظام تیمار و حضور تعداد زیادی از قوای بیگانه همراه بود که باتوجه‌به تفاوت‌های دو طرف، پیامدهای اجتماعی چندی به همراه داشت. در پژوهش حاضر تلاش می‌شود با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای پیامدهای متعدد اشغال شهر را موردمطالعه قرار داده و به سوال اصلی پاسخ داده شود. اشغال هجده‌سالۀ تبریز با چه پیامدهای اجتماعی همراه بوده است؟ به‌نظر می‌رسد حملات و اشغال شهر علاوه‌بر آسیب‌های مستقیم به بافت کالبدی و عامل انسانی که سبب افول شهر و شهرنشینی شده، پیامدهای اجتماعی چندی در حوزه‌های سیاسی، اداری، اجتماعی و فرهنگی به همراه داشته است.

The Eighteen Years of Occupation of Tabriz (993-1012 AH/1585—1604AD) Causes and Consequences

Internal conflicts during the reign of Shah Mohammad Khodabandeh, the problems of the early reign of Shah Abbas, and the peace treaty of Istanbul played a significant role in the occupation of Tabriz and its continuation. In 993 AH, Tabriz was occupied by the Ottoman Empire and as a result it was dominated by its western neighbor for around eighteen years. The eighteenyear occupation of Tabriz was accompanied by the establishment of a bureaucratic system, a system of treatment and the presence of a large number of foreign forces, which led to various social consequences. By applying descriptiveanalytical method and using library resources, the present paper seeks to study the reasons of continuation of the city occupation as well as investigate its social impact and answer the main question of the research: ldquo;What are the social consequences of the occupation of Tabriz for eighteen years? rdquo; It seems that the war and occupation of the city not only had direct damages to the physical structure of the city, the humane factors inhibited in it, and the temporary decline of urbanization with the establishment of the Ottoman forces; it also had several social consequences such as migration, problems related to source livelihood and conflicts of opinion.