تحلیل ساخت سیاسی دولت در ‌ایران؛ مقایسۀ دوره‌های صفویه، قاجار

دولت‌های صفویه و قاجار از لحاظ نوع ساخت سیاسی، نهاد حاکمیت و پایگاه اجتماعی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند. از دوران صفویه، ویژگی‌های دولت ایرانی مبین نهادها و سنت‌های سیاسی سنتی بود. این رویه تا دورۀ جدید و حکومت قاجار ادامه داشت. اما با ورود ایران در اواخر قاجار به عرصه‌های جهانی، دولت نیز متاثر از این ارتباط شد و با روی کار آمدن خاندان پهلوی، حکومت مطلقه شکل گرفت. در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که دولت‌های صفویه و قاجار به‌لحاظ ساخت سیاسی و پایگاه اجتماعی چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که به‌لحاظ ساخت سیاسی، دولت در دوران صفویه از نوع پاتریمونیالیسم، اما در عصر قاجار از نوع پاتریمونیالیستی در حال گذار است. لذا هرچند هر دو دارای نهادهای حاکمیت مشابه بودند، اما تحول دولت در این دو دوره که ناشی از تغییرات بافت اجتماعی و طبقاتی در ایران است ساخت قبیله‌ای حکومت را به نوعی حکومت بوروکراتیک هدایت می‌کند.

Analysis of the Political Construction of the State in Iran Comparison of the Safavid and Qajar

The Safavid state created a kind of government in Iran with elements such as a separate territory and a Shi #39;ite religion originated from the Sufi way and persisted over the centuries. From the Safavid period to Qajar, the Iranian state had atributies that were Expresses traditional political institutions and traditions. This procedure continued until the new era and the end of Qajar rule. The research hypothesis is that the Safavid government conformed to the model of the Soltani order. The Qajar dynasty also possessed the traditional and authoritarian character of the Safavid dynasty. Because it coincided with the era of Western military and economic domination of the world, the construction of a state in Iran was also influenced by its civilization, and political institutions evolved. In this regard, the present research deals with the characteristics of the political construction of the state in the triennial period. Also, the social and class characteristics that led to the formation of specific models of government in Iran are reviewed.