تحلیل عملکرد صادقی‌بیگ افشار در میدان هنر صفویبراساس رابطۀ دوسویۀ منش و میدان (نیمۀ دوم سدۀ دهم هجری)

در نیمۀ دوم سدۀ دهم هجری/شانزدهم میلادی، با روی گردانی شاه تهماسب صفوی از میدان هنر، حمایت درباری از هنر و هنرمندان به حداقل خود رسید و حوادث سیاسیِ پس از مرگ شاه تهماسب نیز بر پیچیده گی اوضاع افزود. شرایط پیش آمده صادقی بیگ افشار، نقاش، شاعر و کتابدار کتابخانۀ سلطنتی صفویان را وادار کرد تا به فراخور روابط جدید حاکم بر میدان فرهنگ، استراتژی مناسبی را درپیش گیرد. این استراتژی روی آوردن به منش شخصی و اتّکا به فردیت خویش بود. پژوهش حاضر ضمن توجه به زمینۀ تاریخی و تحولات اجتماعی موثر در هنر صفوی نیمۀ دوم سدۀ دهم/شانزدهم، به مناسبات مابین کنشگرانِ عرصۀ فرهنگ، انگیزه های احتمالیِ شخصیِ هنرمند، و یا تاثیر روابط مذکور در عملکرد نهاییِ وی تاکید داشته است. هدف اصلی، شناخت رابطۀ میان عملکرد هنرمند (در اینجا صادقی بیگ) و نیروهای موثر در صحنۀ هنر نیمۀ دوم سدۀ دهم/شانزدهم است. درنتیجه، عملکرد خاص هنرمند در رابطه با گفتمان حاکم بررسی و بازشناسی شده است. برای تقویت مفاهیم مذکور به عملکرد هنرمندانِ هم عصر صادقی چون آقارضا و علی رضا عباسی نیز مختصراً پرداخته شده است. برای یافتن این رابطه و ترسیم مختصات آن، منابع و اسناد تاریخیِ درجه اول تحلیل و تفسیر شده اند. لذا ماهیت این پژوهش کیفی و تاریخی است و با روش توصیفی تبیینی، به تحلیل عملکرد ویژه و نمادین صادقی بیگ در جریان تغییرات اجتماعی و سیاسی آن دوران پرداخته است. رویکرد تحلیلی مورد استفاده در تفسیر متن ها، گزارش ها و عملکردها در این مقاله مبحث جامعه شناسی رابطه گرایانۀ پی یر بوردیو است. این رویکرد سبب شد تا دریابیم روابط موجود در میدان هنر و فرهنگ صفوی در نیمۀ دوم سدۀ دهم/ شانزدهم به گونه ای بود که کنشگران حاضر در آن را وادار می کرد تا براساس منش (عادت وارۀ) شخصی شان و میزان سرمایۀ نمادینی که در اختیار داشتند، دست به انتخاب استراتژی مناسب با مقتضیات میدان بزنند و در این راستا از قوانین حاکم بر میدان سیاست و قدرت نیز تبعیت می کردند.

Analysis of Sadiqi Beg Afshar’s Function in Safavid Art Field Based on the Reciprocal Relationship Between Habitus and Field

In the second half of the sixteenth century, Shah Tahmasp drawn his back on the field of art, court supporting of the art and artists was minimized and the political events after the death of Shah Tahmasb added the complexity of the situation. This situation forced Sadiqi Beg to adopt the suitable strategy in accordance with the new relations governing the field of culture. This strategy was to turn to personal habitus and rely on own individuality. The present study, while paying attention on the historical relations and social developments affecting the second half of the sixteenth century rsquo;s Safavid art, has emphasized the relations between activists in the field of culture, the personal motivations of the artists, or the effect of these relations on his final function. The main target is to understand the relationship between the function of the artist (here Sadiqi Beg) and the influential forces in the art scene of sixteenth century. As a result, the artist rsquo;s specific function in relation to the dominant discourse has been examined and recognized. In order to strengthen the mentioned concepts, the performance of Sdiqii contemporary artists such as Aghareza and Alireza Abbasi has also been briefly discussed To find this relationship and draw its coordinates, primary historical sources and documents have been analyzed and interpreted. Therefore, the quiddity of this research is qualitative and historical and with the descriptiveexplanatory method has been analyzed the special and symbolic function of Sadiqi Beg during the social and political changes of that time. The analytical approach used in interpreting texts, reports, and functions in this article is the issue of Pierre Bourdieu rsquo;s relational sociology. This approach led us to realize that the relations in the field of Safavid art and culture in the second half of the sixteenth century were such that it forced the activists presents in it to act according to their personal habitus and the amount of symbolic capital at their disposal. They chose the appropriate strategy with the requirement of the field, and in this regard, they followed the laws governing the field of politics and power.