دولت توسعه گرا و چالش های توسعه اقتصادی در ایران(1357-1398)

نوشتار حاضر وضعیت دولت توسعه گرا در ایران و نقش آن را در پیشبرد توسعه اقتصادی مورد مطالعه قرار می دهد. پرسش اساسی پژوهش حاضر آن است که چرا در ایران پس از انقلاب »دولت توسعه گرا «ی کارآمدی نتوانسته شکل بگیرد تا توسعه اقتصادی کشور را با موفقیت به پیش برد؟ برای پاسخ دادن به پرسش تحقیق، دستگاه نظری آدریان لفت ویچ در خصوص دولت توسعه گرا مبنای مطالعه قرار گرفت و از نظریه داگلاس نورث و همکاران در خصوص انواع نظم های اجتماعی نیز استفاده شد. پژوهش حاضر بر اساس روش تفسیر تاریخی و تکنیک تحلیل روایتی انجام پذیرفته است. واحد تحلیل پژوهش حاضر »دولت ملی « است و رویدادها و شرایط داخلی، منطقه ای و بین المللی در نسبت با آن انتخاب و بر اساس تسلسل زمانی به عنوان بستر پیشبرد توسعه اقتصادی مورد تحلیل قرار می گیرند. بر اساس نتایج تحقیق، ضعف های ساختاری و نهادی دولت در کنار شرایط و تحولات منطقه ای و بین المللی موجب می شود با وجود کارآمدی دولت در دوره هاشمی و اوایل دوره خاتمی، کشور وارد تنش های داخلی و خارجی شود و در نهایت گفتمان »امنیت « جایگزین گفتمان »توسعه « شود. در چنین شرایطی اولویت های کشور و سازماندهی نهادی آن دیگر توسعه ای نبوده و روند توسعه اقتصادی کشور دچار وقفه و حتی عقبگرد می شود.

Developmental State and the Challenges of Economic Development in Iran (1979-2020)

This paper studies the situation of the developmental state in Iran and its role in promoting economic development. The main question of the present study is why in the postrevolutionary Iran, the developmental state did not function efficiently and could not successfully promote the economic development of the country. To answer the research question, Adrian Leftwichchr('39')s theory of developmental state was used as the conceptual framework of the present study. Douglass C. North et al. rsquo;s theory of social orders was also applied. The present study is based on historical research method and narrative analysis technique. In the present study, the national government is the unit of analysis. Domestic, regional and international events and conditions are selected as the context of economic development in relation to the national state and are analyzed on a timelapse basis. According to the findings, the structural and institutional weaknesses of the state along with regional and international developments have led the country to internal and external tensions. Thus, despite the effectiveness of the state in Hashemi Rafsanjani and early Khatami period, the country enters internal and external tensions and eventually the ldquo;security rdquo; discourse replaces the ldquo;development rdquo; discourse. Under such circumstances, the countrychr('39')s priorities and institutional arrangements would no longer be ldquo;developmentallydriven rdquo;, and the process of economic development of the country would be interrupted and even set back.