توسعۀ حیات شهری اصفهان در دورۀ شاه سلطان حسین صفوی و تاثیرات سنت وقف بر آن

بسترهای مناسب زیست محیطی و طبیعی، تاریخی، ارتباطی، نظامی، تجاری و اقتصادی از عوامل تحول و پویایی شهر اصفهان از گذشته تاکنون بوده است. روی کار آمدن سلسلۀ صفویه با حکومت شاه اسماعیل و بعدها انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان در زمان جانشینان وی ازجمله شاه عباس کبیر (اول) را می توان عصر طلایی شهر اصفهان دانست. شاه عباس کبیر برای رقابت با حکومت عثمانیان به لحاظ نظامی، اقتصادی، مذهبی و به خصوص معماری و شهرسازی در رشد و توسعۀ اصفهان و آراستن آن به بهترین شکل ممکن کوشید. رشد و توسعۀ شهر اصفهان در زمان دیگر جانشینان شاه عباس کبیر تا عصر شاه سلطان حسین ادامه داشت. با توجه به اینکه بیشتر محققان و نویسندگان شاه سلطان حسین را مسبب اصلی سقوط سلسلۀ صفویه دانسته اند، درنتیجه در ارتباط با معماری و شهرسازی اصفهان عهد وی نیز مطالعۀ جامع و منسجمی صورت نگرفته است. هدف نوشتار پیش رو »بررسی توسعۀ حیات شهری اصفهان در دورۀ شاه سلطان حسین صفوی و تاثیرات سنت وقف بر آن « است. بدین صورت سعی می شود تا به این پرسش ها پاسخ گفته شود که شهرسازی و معماری در دوران شاه سلطان حسین صفویه چه پیشرفتی داشته است؟ و وقفیات چه تاثیری در ساخت و سازهای شهری در دورۀ شاه سلطان حسین صفوی داشته اند؟ در نتیجۀ پژوهش حاضر، که با بهره گیری از روش اسنادی و میدانی انجام شده، مشخص شد که عصر شاه سلطان حسین در زمینه های معماری و شهرسازی عصر پویایی بوده است و در این دوره شهر اصفهان همانند عصر شاه عباس کبیر رشد و توسعه یافت و حتی بناهای شاخص وقفی مانند مدرسۀ چهارباغ خلق شد که با بهترین نمونه های عصر شاه عباس کبیر برابری می کند.

Urban revitalization development in Isfahan under Sultan Hussain rule in Safavid dynasty and the impacts of endowment tradition on it

AbstractIsfahan is one of the most prominent cities in Iranchr('39')s central plateau for centuries and during the rule of AlBuyih, Seljuqyan and Safavid, Iran was the capital and center of Iran. Isfahanchr('39')s special position in the Center of Iran and its connection with other parts of the interior and exits and the flow of the Zayandehe Rood River as the most important natural disorder made it possible for Isfahan, Stay up to date with the most ancient days of human habitation and the attention of different governments. The appropriate environmental and natural, historical, communicational, military, commercial and economical substrates have been the factors of the evolution and dynamics of the city of Isfahan from the past. King Abbas tried to compete with the Ottoman government in a military, economic, religious and especially architecture and urban environment in the development of Isfahan and bestowed it. Growth and development of Isfahan city at the time continued the successors of Shah AbbasKabir until Shah Sultan Husseinchr('39')s time. Considering that most scholars and writers of Shah Sultan Hussein have been considered as the main cause of the collapse of the Safavid dynasty. Consequently, in connection with the architecture and urbanization of Isfahan, his covenant has not been studied comprehensively. The purpose of the present paper is The study of the development of urban life of Isfahan during the era of Shah Sultan Hussein Safavi and the effects of the endowment tradition on it. In this way, we try to answer these questions; what has progressed in urban planning and architecture during Shah Sultan Hussein Safavid? How did the devotees influence urban construction during the era of Shah Sultan Hussein Safavi? As a result of this study, which was carried out using library and field method, which was the era of Shah Sultan Hussein in the field of architecture and urban development of the dynamic era, and during this period, the city of Isfahan, as the era of King Shah Abbas grew and even the iconic buildings such as the Chaharbagh School were created that equal the best examples of the King Shah Abbas age.