تحلیلی انتقادی بر مدل های تبیینی کلان از تاریخ سیاسی اقتصادی ایران با تاکید بر تاریخ محلی شهر یزد

در این مقاله ضمن مرور بر برخی از مهم‌ترین نظریه های شرق شناسانه درمورد جوامع شرقی و نظریۀ چند تن از نظریه‌پردازان ایرانی که کوشیده اند تبیینی از تاریخ سیاسی اقتصادی ایران ارائه دهند، نشان می دهیم که این نظریه‌ها اگر چه قدرت تبیین‌کنندگی نسبتاً بالایی دارند و شواهد گوناگون و زیادی در جامعۀ ایران را می‌توان در جهت تایید این نظریه‌ها دنبال کرد، اما آن‌ها به‌سبب ماهیت کلان روایتی شان و نیز تحت‌تاثیر ایدۀ اروپامحوری، بسیاری از ویژگی‌ها و جزئیات تاریخی را که برای فهم برخی دوره های تاریخ ایران یا تاریخ سیاسی اقتصادی برخی مناطق ایران کلیدی‌اند، نادیده می‌گیرند و لذا دعاوی آن‌ها قابل تعمیم به همۀ دوره های تاریخی و همۀ مناطق ایران نیست. برای این هدف، ضمن مرور بر تاریخ سیاسی اقتصادی یزد، به‌منزلۀ یکی از مناطق فلات مرکزی ایران، برخی از ویژگی‌های تاریخ سیاسی اقتصادی این شهر را که با این کلان‌روایت‌ها سازگار نیست و می‌تواند به‌منزلۀ »استثنایی بر قاعده « مطرح شوند، برجسته می سازیم.

A critical analysis of large explanatory models of Iranian political and economic history by emphasizing on the local history of Yazd

AbstractIn This article by reviewing some of the most important Orientalist theories about Eastern societies and Theory of some Iranian theorists who have attempted to provide an account of Iranchr('39')s economic and political history, we show that although these theories have relatively high explanatory power, And there is a great deal of evidence in Iranian society to support these theories, But because of their metanarrative nature and influencing by the idea of ​​European orientation, they ignore Many of the historical details that have key role to understand some periods of Iranian history and Economic and political history of some parts of Iran, Therefore, their claims cannot be extended to all historical periods and all regions of Iran. For this purpose, while reviewing the economic and political history of Yazd, As one of the central plateau areas of Iran, We highlight Some features of the citychr('39')s economic and political history are incompatible with these metanarratives and can be described as exception to the rule .