تنوع مولکولی و خویشاوندی ژنتیکی توده‌های Carthamus lanatus در رویشگاه‌های استان گلستان

گونه‌های گیاهی وحشی یکی از منابع مهم ژنتیکی برای انتقال ژن‌های خصوصیات پرارزش همانند سازگاری و مقاومت به بیماری‌ها و آفات به خویشاوندان زراعی آنها محسوب می‌شوند. در این پژوهش توده‌های وحشی گونه carthamus lanatus از هشت رویشگاه مختلف استان گلستان جمع‌آوری شد و توسط نشانگرهای issr مورد بررسی قرار گرفت. از 24 نشانگر مدنظر، 9 نشانگر به میزان 04/26 درصد چندشکلی نشان دادند که از این بین، نشانگر هشت از کارایی بهتری نسبت به سایر نشانگرها برخوردار بود. تجزیه کلاستر، هشت توده مورد بررسی را به سه گروه مجزا کرد. در گروه اول، توده‌ بندرترکمن، در گروه دو، توده جمع‌آوری شده از حد واسط بندرترکمن-آق‌قلا و سایر توده‌ها نیز در گروه سوم قرار گرفتند. همچنین بر اساس ماتریس فواصل ژنتیکی‌نئی، توده‌ جمع‌آوری شده از جزیره‌ آشورآده در بیشترین فاصله با سایر توده‌ها وتوده‌های اینچه‌برون و گمیشان در کمترین فاصله نسبت به هم قرار داشتند. با توجه به اطلاعات به‌دست آمده، آغازگر سه برای توده گمیشان و آغازگر پنج برای توده جزیره آشورآده اختصاصی بودند. همچنین آغازگر چهار در جایگاه bp850 و آغازگر یک در جایگاه bp 900 فقط برای افراد توده جزیره آشورآده و آغازگر یک در جایگاه bp 1025 تنها برای افراد توده اینچه‌برون تولید باند کردند. تفکیک صحیح بر مبنای مکان جغرافیایی محل رویش، کارایی آغازگرهای بین ریزماهواره‌ای و اختلافات ژنومی بین هشت توده مورد بررسی را تایید می‌کند. نتایج این مطالعه نشان داد که توده‌های c. lanatus موجود در رویشگاه‌های استان گلستان از تنوع ژنتیکی قابل توجهی برخوردارند و اینکه فاصله جغرافیایی عاملی در ایجاد و حفظ تفاوت ژنتیکی بین این توده‌ها بود.