ارزیابی تنوع ژنتیکی در اکسشن های مختلف گیاه دارویی trigonella foenum-graecum جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران با استفاده از نشانگرهای هدفمند ژنی

شنبلیله با نام علمی trigonella foenum-graecum یکی از گیاهان دارویی و معطر می‌باشد که منبعی غنی از دو ماده ارزشمند دیوسژنین و تریگونلین است. تجزیه تنوع ژنتیکی با استفاده از روش‌های قابل اعتماد، اطلاعات مفیدی برای برنامه‌های به‌نژادی گیاهان و همچنین حفاظت از ذخایر ژنتیکی فراهم می‌کند. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی 40 ژنوتیپ شنبلیله با استفاده از دو نشانگر هدفمند ژنی مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 17 آغازگر، شامل 7 آغازگر scot و 10 آغازگر cbdp به‌ترتیب 78 و 93 قطعه ژنومی را در اکسشن‌های مورد مطالعه تکثیر نمودند که از این تعداد، به‌ترتیب 65 و 78 باند چندشکلی نشان دادند. متوسط شاخص محتوای اطلاعات چندشکل (pic) برای آغازگرهای scot و cbdp به‌ترتیب 0.37 و 0.29 به‌دست آمد که نشان‌دهنده برتری نسبی نشانگر scot نسبت به cbdp از لحاظ قدرت تفکیک بود. دندروگرام حاصل از تجزیه کلاستر با الگوریتم upgma و بر مبنای ضریب فاصله dice، 40 نمونه مورد مطالعه را در چهار گروه اصلی دسته‌بندی نمود که این نتایج با نتایج تجزیه به مختصات اصلی همخوانی داشت. نتایج تجزیه واریانس مولکولی (amova) بیانگر سهم بیشتر واریانس درون گروه‌ها در مقایسه با واریانس بین گروه‌ها بود. در بین پنج گروه جمعیتی مورد مطالعه، بیشترین مقدار شاخص‌های تنوع جمعیت نظیر تعداد الل موثر (1.54) شاخص شانون (0.46) و تنوع ژنی نی (0.31) مربوط به جمعیت iv بود که این نتایج بیانگر وجود تنوع بیشتر در این جمعیت در مقایسه با سایرین می‌باشد. این نتایج سطح بالایی از تنوع ژنتیکی را در میان مواد ژنتیکی مورد مطالعه نشان داد که می‌توان از پتانسیل آن در برنامه‌های به‌نژادی استفاده نمود. علاوه بر این، یافته‌های این پژوهش مشخص نمود که scot و cbdp به‌عنوان نشانگرهای هدفمند ژنی، نشانگرهایی مناسب و قابل‌ اعتماد جهت انگشت‌نگاری dna و بررسی تنوع ژنتیکی در جمعیت‌های گیاهی می‌باشند.

investigation of genetic diversity in different accessions of medicinal plant trigonella foenum-graecum collected from various geographical locations of iran using gene targeted markers

fenugreek (trigonella foenum-graecum l.) as an important aromatic and medicinal plant is a rich source of the diosgenin and trigonelline. genetic diversity analysis using reliable methods provides useful information for the crop breeding programs and conservation of genetic resource. in the present study, 40 fenugreek genotypes were evaluated for genotypic diversity using two gene-targeted markers. seven scot and ten cbdp primers amplified 78 and 93 fragments in which 65 and 78 were polymorphic, respectively. the average of polymorphism information content (pic) for scot and cbdp primers were 0.37 and 0.29 respectively, that showed a higher resolving power of scots than cbdps. the dendrogram generated using the upgma algorithm based on dice distance coefficient, classified all 40 investigated samples into four main groups. furthermore, these results were confirmed by principal coordinate analysis (pcoa). analysis of molecular variance (amova) showed a higher distribution of genetic diversity within populations (66%), than between them (34%). among all five investigated populations, the highest values of diversity indexes such as number of effective alleles (1.54), shannon’s index (0.46) and nei’s gene diversity (0.31) were estimated for population iv indicating the higher variation within this population than others. these results showed a high amounts of genetic variation among tested genotypes, which can be used in breeding programs. moreover, the results revealed that these two gene-targeted markers are suitable and reliable techniques for dna fingerprinting and genetic diversity investigations.