تبارشناسی مولکولی اعضای جنس capoeta valenciennes, 1842 (teleostei, cyprinidae) در ایران با استفاده از ژن سیتوکروم cytb

جنس سیاه ماهیcapoeta  با دارا بودن حداقل 36 گونه معتبر یکی از مهم‌ترین جنس‌های خانواده کپورماهیان cyprinidae، از لحاظ تنوع و دامنه پراکنش در خاورمیانه است. اغلب گونه‌های این جنس از لحاظ ریختی به یکدیگر مشابه بوده و جمعیت‌های دورگه و یا حد واسط از آن‌ها در بسیاری از نقاط مشاهده می‌شود. این امر سبب شده شناسایی آن‌ها توسط محققان همواره با مشکل مواجه باشد. اگرچه مطالعات نسبتاً گسترده‌ای روی اعضای این جنس صورت گرفته اما هدف غالب این مطالعات بررسی یک کمپلکس و یا توصیف فردی اعضای این جنس بوده است، لذا به‌منظور بررسی جامع وضعیت آرایه شناسی اعضای این جنس مطالعه‌ای با استفاده از تحلیل ژن سیتوکروم بی cytb انجام شد. در همین راستا توالی‌های جنس capoeta با توجه به مطالعات پیشین از پایگاه ncbi استخراج شد، پس از اصلاح و هم‌ردیفی توالی‌ها، بهترین مدل تکاملی جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار  modelfinderانتخاب و درخت تبارشناسی با استفاده از نرم‌افزار iqtree ترسیم شد. با توجه به نتایج حضور 19 گونه مستقل و معتبر از این جنس که مشتمل بر سه شاخه اصلی ایران-آناتولی، آرال-کاسپین و بین‌النهرین تایید شد. همچنین حضور گونهc. razii  در حوضه تیگریس (حوالی شهر اسدآباد، همدان) تایید و شواهدی برای مترادف نمودن c. birunii با c. coadi ارائه شد. علاوه بر این با توجه به نتایج اعتبارگونه c. sevangi و حضور آن در ایران مورد تایید قرار نگرفت.

molecular phylogeny of capoeta valenciennes, 1842 (teleostei, cyprinidae) species in iran, using the cytochrome b gene

capoeta is one of the most important genera of the cyprinidae because of its diversity and range of distribution with at least 36 valid species in the middle east. most species of this genus are morphologically similar to each other, and mixed or intermediate populations of them can be seen in many places. it is difficult for researchers to identify them. although relatively extensive studies have been performed on members of this genus, the main purpose of these studies was to investigate a complex or description of members of this genus. in this regard, capoeta cytb gene sequences were extracted from the ncbi. after modifying and aligning the sequences, the best evolutionary model for the dataset was selected by modelfinder and the phylogenetic tree was drawn with iqtree. according to the results, the presence of 19 valid species of this genus, belong to three main clades of iran-anatolia, aralo-caspian and mesopotamia, was confirmed. also, the presence of c. razii were confirmed in the tigris basin and c. birunii regards as c. coadi synonym. in addition, presence of c. sevangi in iran was not confirmed.