انتقال ژن‌های yr5 و yr15 با استفاده از تلاقی برگشتی به کمک نشانگر برای ایجاد مقاومت به زنگ نواری

زنگ زرد یا زنگ نواری، با عامل puccinia striiformis f. sp. tritici (pst)، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های گندم در ایران و جهان است. ایجاد مقاومت ژنتیکی بهترین روش مقابله با این بیماری است. ژن‌های بزرگ اثر متعددی برای مقاومت به این بیماری شناسایی شده‌اند ولی به‌دلیل تکامل سریع عامل این بیماری، مقاومت این ژن‌ها شکسته شده است. بر اساس مطالعات پیشین، ژن‌های yr5 و yr15 موثرترین ژن‌های مقاومت در مرحله گیاهچه‌ای هستند. در این پژوهش این ژن‌ها با استفاده از روش تلاقی برگشتی به‌کمک نشانگر (mab) به ارقام ایرانی روشن، مهدوی و شیراز منتقل شدند. برای این منظور، هر کدام از این رقم‌ها با لاین‌های استاندارد حامل ژن‌های مذکور تلاقی داده شدند و نتاج f1 با ارقام ایرانی (والدهای تکراری) تلاقی برگشتی (bc1f1) داده شد. در این نسل، در هر جمعیت ژنوتیپ‌های هتروزیگوت حامل ژن مقاومت با استفاده از نشانگر اختصاصی مشخص و تلاقی برگشتی دوم (bc2f1) صورت گرفت. با استفاده از همین روش تلاقی برگشتی سوم (bc3f1) هم داده شد. در نسل‌های در حال تفرق، دو نوع ژنوتیپ هموزیگوت حساس و هتروزیگوت مشاهده شد. در حال حاضر میزان شباهت نتاج ایجاد شده با والد تکراری خود 93.75 درصد است. پس از چند تلاقی برگشتی دیگر و یک نسل خودگشنی، لاین مقاوم در برابر زنگ زرد ایجاد می‌شود. لاین‌های مقاوم ایجاد شده می‌توانند به‌عنوان رقم جدید معرفی و نام‌گذاری شوند. 

transferring of yr5 and yr15 genes using marker assisted back cross to confer yellow rust resistance

yellow or strip rust, caused by puccinia striiformis f. sp. tritici (pst) is one of the most important wheat diseases in iran and all over the world. genetic resistance is the best control method for this disease. so far, several resistance genes have been identified for this disease. due to the rapid evolution of yellow rust, the resistances of these genes were not durable. according to the literatures, yr5 and yr15 are the most important resistance genes in the seedling stage. in the present study, yr5 and yr15 were transferred to iranian cultivars, roshan, mahdavi and shiraz, using marker assisted backcross (mab). for this purpose, each of these cultivars was crossed with the standard lines carrying the mentioned genes, and then f1 progeny were crossed with their own recurrent parent (iranian cultivars) to create backcross 1 (bc1f1) generation. in this generation, in each population, heterozygous genotypes carrying the resistance genes were identified using a specific marker, then backcrossed with their own recurrent parent to create second backcross (bc2f1) generation. third backcross (bc3f1) generation was also created using the same method. in each backcross generation, two types of genotypes including susceptible homozygous and heterozygous were observed. the similarities of the created isogenic lines with their recurrent parents are 93.75%. after some next backcross and a selfing generation, yellow rust resistant isogenic lines would be created. if created resistant isogenic lines are significantly better than newly introduced cultivars, they could introduced to the farmer’s to reduce pesticide consumption in addition to disease control. the created resistant lines will have a chance to be introduced as a new cultivar if they have better agronomic characteristics in comparison with newly introduced cultivars.