ارزیابی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های triticum boeoticum با استفاده از نشانگرهای ملکولی cbdp و issr

خویشاوندان وحشی منبع ژنتیکی ارزشمندی برای استفاده دربرنامه‌های به‌نژادی گندم محسوب می‌شوند. گونه triticum boeoticum یکی از مهم‌ترین خویشاوندان وحشی گندم می‌باشد که خاستگاه اولیه آن بخش‌های مرکزی و شرقی هلال حاصل‌خیز است. در این پژوهش، تنوع‌ژنتیکی بین 39 توده مختلف جمع‌آوری شده از دو ناحیه شمالی و جنوبی رشته کوه‌های زاگرس با استفاده از نشانگرهای issr وcbdp مورد بررسی قرار گرفت. آغازگر‌های issr و cbdp در مجموع به‌ترتیب 230 و 65 باند چند شکل قابل امتیازدهی ایجاد نمودند. میزان فاصله ژنتیکی برآورد شده بین جفت ژنوتیپ‌ها بر اساس داده‌های issr و cbdp به‌ترتیب 0/36 و0/40 به‌دست آمد. شاخص محتوای اطلاعات چندشکل در دامنه 0/24 تا 0/38 برای آغازگرهای issr و 0/23 تا 0/43 برای آغازگرهای cbdp متغیر بود. تجزیه کلاستر داده‌های ترکیبی issr وcbdp به روش upgma توده‌های مورد بررسی را در دو گروه کلی طبقه‌بندی نمود که البته دو توده شماره 35 و 31 به‌صورت جداگانه دسته‌بندی شدند. این گروه‌بندی توسط تجزیه به مختصات اصلی (pcoa) مورد تایید قرار گرفت و با موقعیت جغرافیایی محل جمع‌آوری نمونه‌ها تا اندازه‌ای مطابقت داشت. نتایج تجزیه واریانس ملکولی (amova) نشان داد که 94 درصد از تنوع برآورد شده مربوط به درون جمعیت‌ها و 6 درصد آن مربوط به بین جمعیت‌ها می‌باشد. برآورد تعداد الل (na)، الل موثر (ne)، شاخص شانون (i) و میزان هتروزیگوسیتی (h) نشان داد که جمعیت زاگرس شمالی در مقایسه با زاگرس جنوبی از میزان تنوع ژنتیکی بیش‌تری برخوردار می‌باشد. نتایج این تحقیق بیانگرتنوع قابل ملاحظه‌ای برای گونهt. boeoticum در نواحی زاگرس بود و نشان داد که نشانگرهای cbdp همانند نشانگرهای issr ابزار مناسبی برای ارزیابی تنوع ژنتیکی در خویشاوندان وحشی گندم می‌باشند.

assessment of genetic diversity in triticum boeoticum populations using cbdp and issr molecular markers

wild relatives are valuable genetic source for wheat breeding programs. triticum boeoticum is an important wild relative of wheat. eastern and central parts of the fertile crescent are the origins of t. boeoticum. in the present study, the genetic diversity among 39 accessions of t. boeoticum collected from north and south areas of zagros was investigated using issr and cbdp markers. issr and cbdp primers generated 230 and 65 scorable polymorphic bands respectively. according to issr and cbdp data, the average of genetic distance between genotypes were 0.36 and 0.40 respectively. polymorphism information content for issr and cbdp primers ranged from 0.24 to 0.38 and 0.23 to 0.43 respectively. cluster analysis based on combined(issr and cbdp) data using upgma method classified all accessions into two main groups, although two accessions(31,35) classified individually. this clustering was supported by principal coordinate analyses (pcoa). this classification was in accordance with their eco-geographical distribution. the results of amova indicated that 94% of the molecular variance was partitioned within populations, while the genetic variation between populations was 6%. according to shannon’s index(i), nei’s genetic diversity(he), the observed(na) and effective (ne) number of alleles, the northern population had a higher level of genetic diversity than the southern population.the results indicated a desirable genetic diversity in triticum boeoticum and confirmed that the cbdp markers as well as issr markers are suitable tools for studying genetic diversity in wild relatives of wheat.