برآوردهای پارامترهای ژنتیکی و توارث‌پذیری صفات دخیل در فرآیند فتوسنتز در توده‌های گندم وحشی aegilops tauschii تحت شرایط تنش کم آبی

خویشاوندان وحشی گندم یکی از مهم‌ترین ذخایر ژنتیکی برای استفاده در برنامه‌های به نژادی گندم می باشند. در این تحقیق یک مجموعه متشکل از 49 توده گندم دیپلوئید وحشی واجد ژنوم d (aegilops tauschii coss.) در دو شرایط عدم تنش و تنش کم آبی از نظر برخی از صفات مرتبط با فرآیند فتوسنتز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در شرایط تنش کم آبی نشان داد بین توده‌های مختلف از نظر صفات میزان کلروفیل a، کلروفیل b، محتوای کل کلروفیل، ظرفیت فتوسنتزی، حداکثر کارایی فیتوشیمیایی فتوسیستم ii و بیوماس های تر و خشک گیاهچه اختلاف معنی داری وجود داشت. تنش کم آبی موجب کاهش کلیه صفات شد و بیش‌ترین میزان کاهش مربوط به بیوماس تر و خشک و هم‌چنین میزان کلروفیل b بود. علاوه براین، پارامترهای ژنتیکی نیز متاثر از شرایط تنش بودند به‌طوری‌که در شرایط تنش کم آبی میزان وراثت پذیری صفات افزایش یافت. در شرایط تنش کم آبی میزان پیشرفت ژنتیکی صفات اندازه‌گیری شده نیز افزایش یافت و دامنه آن بین 54.04 3.46 متغیر بود. بیش‌ترین مقدار پیشرفت ژنتیکی مربوط به صفات بیوماس تر (54.04 درصد)، میزان کلروفیل b (29.93) و ظرفیت فتوسنتزی (26.44 درصد) بود. تحت هر دو شرایط محیطی، بیش‌ترین میزان ضرایب تغییرات محیطی (ecv)، فنوتیپی (pcv) و ژنوتیپی (gcv) نیز مربوط به صفات بیوماس تر گیاهچه، کلروفیل b و ظرفیت فتوسنتزی بود. به‌طورکلی با توجه به وجود سطح بالایی از تنوع ژنتیکی در گونهae. tauschii و بالا بودن میزان وراثت‌پذیری صفات اندازه‌گیری شده در این گونه، انجام مطالعات تکمیلی بر روی این منابع ژرم پلاسمی توصیه می شود.

Estimation of genetic parameters and heritability of photosynthetic related traits in Aegilops tauschii accessions under water deficit stress

Wild relatives of wheat are one of the important genetic resources for using in breeding programs. In this study, a set of diploid wild wheat possessing D genome (Aegilops tauschii Coss.) were evaluated for some photosyntheticrelated traits under two control and water deficit stress conditions. Under stress condition, Analysis of variance showed significant differences among accessions for chlorophyll a, chlorophyll b, carotenoid content, photosynthesis capacity, maximum quantum yield of PSII and seedling fresh and dry biomasses. Water deficit stress reduced all traits and the highest reduction was recorded for seedling fresh and dry biomasses as well as chlorophyll b, respectively. Furthermore, genetic parameters were affected by water deficit stress so that stress condition increased all parameters compared with the control condition. Under stress condition, the genetic gain showed an increasing pattern and it ranged from 3.46 to 54.04. The highest genetic gain value was obtained for the seedling fresh weight (54.04%), chlorophyll b (29.93%) and photosynthesis capacity (26.44%), respectively. In both control and stress conditions, the highest environmental, phenotypic and genotypic coefficient of variances (ECV, PCV and GCV, respectively) were recorded for the last mentioned traits. In general, regarding the high level of genetic diversity in Ae. tauschii species, as well as a high rate of heritability for measured traits, future comprehensive evaluation on this germplasm, is recommended.