بررسی تنوع کاریوتیپی اکوتیپ های خارمریم با استفاده از روشهای آماری چند متغیره

در این پژوهش تنوع کاریوتیپی درون گونه ای، 17 جمعیت خار مریم از مناطق جغرافیایی مختلف ایران و یک جمعیت از بوداپست مجارستان بررسی شدند. برای تهیه نمونه کروموزومی مناسب یک و نیم سانتی متر از نوک ریشه جدا و پس از پیش تیمار تثبیت ، در نهایت از کاریوتیپ عکسبرداری و عدد پایه کروموزومی در همه اکوتیپ ها برابر با17 x=و تعداد کروموزوم بصورت 2n=34 به دست آمد. بین اکوتیپ ها از لحاظ شاخص های تقارن کاریوتیپی drl،s% ، tf%، a1 و a2 اختلاف بسیار معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ های مورد مطالعه بود. با توجه به این نتایج، اکوتیپ رامهرمز و سپس اکوتیپ شوشتر به عنوان نامتقارن ترین و متکامل ترین اکوتیپ و اکوتیپ نجف آباد و اکوتیپ کرج 2 به عنوان متقارن ترین و نامتکامل ترین اکوتیپ ها در نظر گرفته شدند. از لحاظ شاخص های اختلاف دامنه نسبی طول کروموزوم(drl) ، طول نسبی کوتاه ترین کروموزوم (s%) ، درصد شکل کلی) (tf% ، شاخص نامتقارنی درون کروموزومی a1)) و شاخص نامتقارنی بین کروموزومیa2) ) اختلاف بسیار معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ های مورد مطالعه از لحاظ این صفات می باشد. بر اساس تجزیه خوشه ای صفات کاریوتیپی جمعیت ها به سه گروه تفکیک شدند. بیشترین فاصله بین دو اکوتیپ رامهرمز و نجف آباد وجود داشت. برای تعیین سهم هریک از صفات کاریوتیپی در ایجاد تنوع بین اکوتیپ ها، تجزیه به عامل ها انجام شد و سه عامل اول، دوم و سوم در مجموع بیش از 87 درصد از تنوع موجود در بین جمعیت ها را توجیه نمودند. نتایج تجزیه کاریوتیپی نشان داد که بین اکوتیپ های خارمریم در ایران تنوع کاریوتیپی بالایی وجود دارد به طوری که می توان از آنها در برنامه های به نژادی و وسیع کردن تنوع ژنتیکی در خزانه ژنی بهره برد.

Karyotypic analysis of Silybum marianum using multivariate statistical methods

In this research work, Intraspecies karyotypic diversity for 17 populations of Silybum marianum from different geographical regions of Iran along with one population from Hungary were investigated. To prepare the appropriate chromosomal specimen, one and a half centimeters of root tip were isolated, after using fixation of pretreatment, the picture were taken from the karyotypes which prepared and the chromosome base number of all of them was x = 17, therefore the number of chromosomes obtained 2n = 34. In terms of karyotypic symmetry indices DRL, S%, TF%, A1 and A2, there were significant differences between ecotypes at probability level of 1%, which indicates that there were genetic diversity between the studied ecotypes. Regarding these results, the Ramhormoz ecotype and then the Shushtar ecotype were considered as the most asymmetric and most advanced ecotypes and the ecotype of NajafAbad and ecotype of Karaj2 were considered as the most symmetrical and incomplete ecotypes. Based on the cluster analysis, the karyotypic characters of the populations were divided into three groups. The greatest difference was observed between the two Ramhormoz and Najafabad ecotypes. To determine the contribution of each karyotypic trait in the creation of diversity among ecotypes, factor analysis was carried out and the first, second and third factors accounted for more than 87% of the variation among the populations. The results of karyotypic analysis showed that there is a high karyotypic variation among Silybum marianum ecotypes in Iran, so that they can be used in breeding programs and widening genetic diversity in gene pools.