مطالعه الگوی بیان ژن‌های آنتی‌اکسیدان در خویشاوندان وحشی گندم تحت تنش کم‌آبی

خویشاوندان وحشی گندم به عنوان منبع ژنی ایده آلی جهت بهبود تحمل تنش خشکی در گندم شناخته شده اند. هدف از این تحقیق ارزیابی الگوی بیان برخی از ژن های آنتی اکسیدانتی شامل mnsod، apx و gpx در گونه های مختلف زراعی و وحشی گندم تحت شرایط عدم تنش (90 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی شدید (25 درصد ظرفیت زراعی) بود. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار (دو تکرار بیولوژیک و دو تکرار تکنیکی) جهت مقایسه پنج گونه aegilops و دو گونه triticum به همراه دو رقم شاهد گندم نان مقاوم (سیروان) و حساس به خشکی (دریا) در شرایط گلخانه اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس برای میزان بیان نسبی ژن های مورد ارزیابی نشان داد اثر تنش، گونه و اثر متقابل بین تنش و گونه برای کلیه ژن ها معنی دار بود. تنش خشکی منجر به افزایش بیان ژن های apx، mnsod و gpx به ترتیب به میزان 9.55، 12.64 و 10.18 برابر بیش تر نسبت به شرایط عدم تنش شد. علاوه بر این، نتایج به دست آمده از مقایسه گونه های مختلف نشان داد الگوی بیان ژن در بین گونه های مختلف نیز متفاوت است. از مهم ترین نتیجه به دست آمده از این تحقیق می توان به افزایش بیان ژن های بررسی شده در گونه های ae. tauschii، ae. speltoides و ae. cylindrica نسبت به دیگر گونه ها و رقم مقاوم شاهد در شرایط تنش خشکی اشاره نمود. بنابراین انجام مطالعات تکمیلی جهت تعیین ساز و کارهای مرتبط با تحمل تنش خشکی در این گونه ها توصیه می شود.