مطالعه تنوع ژنتیکی برخی گونه‌ها و زیرگونه‌های جنس ولیک (crataegus spp.) در ایران با استفاده از نشانگرهای ssr

جنس ولیک (crataegus) به‌دلیل سازگاری و هم‌چنین تحمل به شرایط نامساعد به‌عنوان پایه‌ای مناسب برای برخی درختان میوه دانه‌دار به‌ویژه درخت به قابل استفاده است، اما به‌دلیل پراکنش زیاد و تنوع ژنتیکی گسترده آن، طبقه‌بندی دقیقی از روابط ژنتیکی این گونه و کاربرد دقیق آن‌ها وجود ندارد. این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع و رابطه ژنتیکی شماری از گونه‌های ولیک در رویشگاه‌ها و برخی از مراکز تنوع آن در ایران انجام شد. به این منظور 32 ژنوتیپ این جنس از 14 گونه و 10 زیر گونه مختلف با 32 جفت آغازگر اختصاصی ssr سیب و گلابی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بیانگر تکثیر مجموعاً 422 باند در کلیه گونه‌ها، زیرگونه‌ها و ژنوتیپ‌های مورد بررسی بود و میانگین شاخص pic برای جفت آغازگرها 77 درصد برآورد شد. ارزیابی فاصله ژنتیکی بین رویشگاه‌ها با استفاده از ضریب تشابه ژنتیکی نی (nei) نشان‌دهنده بیش‌ترین فاصله بین دو رویشگاه استان کرمانشاه و مازندران و کم‌ترین فاصله بین دو رویشگاه آذربایجان شرقی و گیلان بود. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و روش upgma بیانگر شباهت اندک ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها و در نتیجه خوشه‌بندی با فاصله زیاد در ژنوتیپ‌های مورد بررسی بود که این امر می‌تواند به‌دلیل تنوع گونه‌ها و سطوح پلوئیدی متعدد آن‌ها باشد. در نهایت این بررسی نشان‌دهنده پراکندگی بالا و اختلاط شدید این ژنوتیپ‌ها در ایران بوده و بیانگر لزوم ارائه یک برنامه جامع جمع‌آوری و ارزیابی ژرم‌پلاسم به‌منظور کاربردهای بعدی گونه‌های این جنس می‌باشد.