بررسی شجره شناسی ماهیان جنس garra در حوضه های کارون، کرخه، دز، دجله و مند با استفاده از ژن سیتوکروم اکسیداز زیرواحد یک

در این مطالعه شجره شناسی ماهیان garra در حوضه های کارون، کرخه و دز در مقایسه با ماهیان garra rufa، garra mondica و garra typhlops در حوضه های دجله، مند، کرخه و دز بررسی شد. تعداد 26 قطعه از ماهیان جنس garra از قسمت های مختلف حوضه های یاد شده با استفاده از توالی ژن سیتوکروم اکسیداز زیر واحد یک (coi) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای بررسی روابط شجره شناسی از روش های الحاق همسایگی (neighbour-joining) و احتمال بیشینه (maximum likelihood)، برای بررسی روابط بین هاپلوتایپ ها از روش ترسیم شبکه هاپلوتایپی و برای مقایسه مقدار تمایز در بین گونه های مورد مطالعه از فاصله ژنتیکی k2p استفاده شد. در بین نمونه های مورد بررسی در مجموع 10 هاپلوتایپ و سه گروه شجره شناسی مشاهده شد. در بررسی فاصله های ژنتیکی بین گروهی، مقدار فاصله ژنتیکی در بین g. rufa و نمونه های متعلق به حوضه های کارون، دز و کرخه (garra gymnothorax)، 5.87 درصد بود. بیش ترین فاصله ژنتیکی مشاهده شده برابر 12.39 بین g. gymnothorax و garra tibanica و کم ترین فاصله ژنتیکی برابر با 1.51 درصد بین g. mondica و garra elegans مشاهده شد. فاصله ژنتیکی بین هاپلوتایپ های g. gymnothorax 0.33 درصد بود. بر پایه نتایج به دست آمده از این مطالعه می توان گفت که ماهیان جنس garra در حوضه های کارون، دز و کرخه با garra rufa تفاوت دارند که با تفاوت های ریخت شناسی موجود در سایر مطالعات مطابقت دارد. در مقایسه با گونه g. rufa که پراکنش وسیعی در حوضه های دجله، فرات و حوضه های ایرانی مثل مند و کر دارد، گونه g. gymnothorax تنها در حوضه های کارون، دز و کرخه پراکنش داشته و با توجه به روابط نزدیک با گونه g. typhlops احتمالاً این گونه در حوضه کارون-دز و کرخه تکامل یافته است. در مجموع با توجه به اینکه در این مطالعه تنها از یک ژن استفاده شده است به نظر می رسد جهت قضاوت بهتر لازم است از ژن های دیگر، به ویژه نشانگرهای هسته ای مثل ژن rag7، رودوپسین و یا روش های توالی یابی نسل جدید نیز استفاده شده و هم چنین از سایر نقاط حوضه کارون، دز و کرخه و سایر منابع آبی مجاور نمونه هایی تهیه و بررسی شود.