مدل بهبود ظرفیت رهبری آموزشی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در عصر جامعه ‌محوری آموزش عالی

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل شکل‌ دهنده ظرفیت رهبری آموزشی و ارائه الگوی ظرفیت رهبری آموزشی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان انجام‌شده است. برای گردآوری، تحلیل و تبیین داده‌ها روش نظریه داده بنیاد و رویکرد نظام‌مند (سیستماتیک)، استفاده شده است. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش از بین اساتید دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه‌های دولتی در سال تحصیلی 1402-1401 و به روش نمونه‌گیری هدفمند، انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختارمند جمع‌آوری‌شده و اشباع نظری پس از مصاحبه عمیق با 16 نفر از مشارکت‌کنندگان، حاصل شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که توسعه ظرفیت رهبری آموزشی دانشجومعلمان به عنوان پیشران کلیدی تحقق جامعه‌محوری دانشگاه فرهنگیان در سطح فردی به خود راهبری، در سطح سازمانی به شکل‌گیری بستر مشارکت و خودگردانی مدرسه، و در سطح فرا سازمانی به تقویت جایگاه نهادی دانشگاه فرهنگیان منجر می‌شود. همچنین بر پایه یافته‌های این پژوهش می‌توان گفت مزیت‌های نسبی فوق از طریق راهبردهای بسیار مهمی مانند هم آفرینی، رهیاری، رهبری تاملی و کارورزی رهبری قابل‌دسترسی بوده و تحت تاثیر عوامل زمینه‌ای، علّی و مداخله‌گری مانند الزامات نوظهور جامعه ذینفعان، انحصارگرایی در تربیت‌معلم و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه می‌باشند.

developing a model to improve educational leadership capacity of farhangian university students in society-engaged higher education

this research was conducted with the aim of recognition the underpinning factors of educational leadership capacity and presenting the educational leadership capacity model of farhangian university’s preservice teachers. to collect data, the qualitative research approach and gt method (systematic design) have been used. participants were selected from faculty members of farhangian and public universities in 2022-2023 through purposeful sampling. the data were collected through semi-structured interviews and theoretical saturation was obtained after in-depth interviews with 16 participants. the paradigmatic model based on the findings shows that the development of the educational leadership capacity of preservice teachers, as the key driver to actualize the society-engaged higher education in farhangian university, leads to self-leadership at the individual level. at the organizational level, it leads to the formation of the basis of participation and self-management of the school. it also leads to the strengthening of the institutional position of farhangian university at the extra-organizational level. therefore, based on this model, it can be said that the above consequences are obtained through very important strategies such as co-creation, mentoring, reflective leadership and leadership internship. these are influenced through contextual, causal and intervening conditions such as the emerging requirements of the stakeholder community, exclusivity in teacher education, as well as, the economic and social conditions of the society.