تدوین مدل ساختاری عوامل موثر بر طرد همسالان در مقطع ابتدائی: یک پژوهش آمیخته

در دهۀ اخیر با توجه به سهم موثر طرد همسالان در مشکلات روان‌شناختی کودکان که گاهی به آینده نیز تعمیم پیدا می‌کرد، این سازه در ادبیات پژوهشی به شکلی بسیار جدی‌تر پا به عرصۀ وجود گذاشته است. هدف اصلی پژوهش حاضر تدوین مدل ساختاری طرد همسالان بر پایۀ یک طرح پژوهشی آمیخته (کمّی - کیفی) بود. در قسمت کیفی با تکیه‌بر نظرات متخصصین تعلیم و تربیت و آموزگاران پایۀ ششم و نیز پیشینۀ پژوهشی مدل ساختاری عوامل موثر بر طرد همسالان با تکیه‌بر روش مثلث سازی طراحی گردید. بدین‌صورت که در آن متغیرهای مکنون ضعف‌های خانوادگی، ضعف در درک دیگران و ضعف در زبان و تعامل به‌صورت غیرمستقیم و سازه‌های مشکلات روان‌شناختی، ضعف‌های تحصیلی و عدم جذابیت ظاهری به‌صورت مستقیم بر طرد همسالان تاثیر می‌گذاشتند. در قسمت کمّی، جامعۀ مدنظر شامل کلیۀ دانش‌آموزان دبستانی شهر کرمانشاه در سال 97- 1396 بود که تعداد 311 نفر از ایشان به‌عنوان نمونه و به‌صورت خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند و به ابزاری محقق ساخته پاسخ دادند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شد. بعد از تایید روایی و پایائی مدل مفهومی، نتایج برازش مدل نشان‌دهندۀ تایید آن بود. درمجموع می‌توان گفت که نتایج پژوهش حاضر می‌تواند الهام‌بخش اولیا، آموزگاران و سیاست‌گذاران آموزشی باشد و آن‌ها را در فرایند پیگیری و یا درمان کمک شایانی بنماید.

developing a structural model for peer rejection in elementary schools: a mixed method

in the last decade, there has been a growing recognition of child peer rejection since it has an important role in child’s psychological problems and its effects sometimes expend to the future. the main purpose of the present research was to develop a structural model for peer rejection base on a mixed method (quantitative-qualitative). in the qualitative part, we used the triangulation method and developed a structural model base on opinions of educational specialists and sixth-grade teachers as well as research literature. in this model family problems, weakness in understanding others emotions, and language problems had indirect effects on peer rejection while psychological problems, academic failures and apparent lack of attractiveness had direct effects on peer rejection.in the quantitative section, the statistical population is taken from 6th grade elementary school students of kermanshah in academic years of 2018-19. the total number of the participants is 311 students which were selected by the random cluster sampling method and responded to a researcher-made questionnaire. for analyzing the data, we used a partial least squares approach. after confirming the validity and reliability of the conceptual model, the results showed that the model has been fitted.in sum, it can be said that the results of this study can be a source of inspiration for teachers, educators, and policymakers, and can help them in the process of follow up or treatment.