باورهای شایستگی تحصیلی درس علوم: سنجش میزان تاثیرپذیری از پیشایندها و تاثیرگذاری بر پیامدهای آموزشی

خودپنداره و خودکارآمدی، مهم‌ترین باورهای شایستگی تحصیلی هستند که البته آگاهی اندکی در مورد نقش این باورها در درس علوم ‌وجود دارد و تا کنون روابط ساختاری جداگانه بین این باورها و پیشایندها و پیامدهای آموزشی در درس علوم در ایران موردبررسی قرار نگرفته است. پژوهش حاضر این روابط ساختاری را با استفاده از رگرسیون متغیرهای مکنون، در مجموعه داده‌های مربوط به 920 دانش‌آموز ایرانی موردبررسی قرار داده است. نتایج نشان داد که همبستگی بین خودکارآمدی تحصیلی و خودپنداره تحصیلی در درس علوم 47/0= ρ است، که نشان از مجزا بودن عوامل ساختاری باورهای شایستگی تحصیلی در درس علوم دارد، خودکارآمدی تحصیلی علوم در مقایسه با خودپنداره تحت تاثیر شدیدتر پیشایند فرصت‌های یادگیری مبتنی بر کاوشگری قرار داشت. خودپنداره تحصیلی علوم، پیش‌بینی‌کننده بهتری برای انگیزه آینده‌نگرانه و ایجاد آرزوی شغلی بود، این در حالی است که خودکارآمدی، پیش‌بینی‌کننده بهتری در مورد توانایی‏های کنونی شاگردان در درس علوم است. برنامه‌های آموزشی مبتنی بر کاوشگری، بازخورد مثبت و فردی ارائه‌شده توسط معلمان علوم، ایجاد فرصت‌هایی برای دانش‌آموزان به‌منظور مشارکت در تجربه‌های آزمایشگاهی، می‌توانند به تقویت باورهای شایستگی تحصیلی درس علوم کمک کنند. پیشنهاد ما طراحی آموزشی درس علوم مبتنی بر سازنده گرایی، توسعه کارهای دست ورزی در مدارس، و طراحی فعالیت‌های کلاسی مبتنی بر مشارکت توسط معلمان علوم، به‌منظور تقویت خودپنداره و خودکارآمدی تحصیلی شاگردان است، این تقویت، پیامدهایی از قبیل پیشرفت سواد علمی و ایجاد آرزوها و انگیزه‌های مثبت شغلی را در پی خواهد داشت.

academic competency beliefs in science: assessing influence of antecedents and impact on educational outcomes

academic competence beliefs, including self-concept and self-efficacy, are effective predictors of educational outcomes. of course, there is little knowledge about the role of these beliefs in science. so far, no structural relationship between competence beliefs and educational antecedents and outcomes has been studied for science in iran. the present study investigated those relationships using structural equation modeling for 920 iranian students. the results showed that the correlation between academic self-efficacy and academic self-concept in science is equal to 0.47, which indicates the separability of academic competence beliefs factors in science. science academic self-efficacy was more strongly influenced by the inquiry learning opportunities as an antecedent. the science academic self-concept was a better predictor of future-oriented motivation and career aspirations, while self-efficacy is a better predictor of students’ current abilities in science. inquiry-based educational class activities, positive and personal feedback provided by science teachers, and creating opportunities for students to participate in laboratory experiences can help strengthen academic competence beliefs in science. we propose the science educational design according to constructivism, the development of hands-on activities in schools, and the design of participation-based classroom activities by science teachers, in order to strengthen students’ academic self-concept and self-efficacy. this reinforcement will have consequences such as the development of scientific literacy and the creation of positive career aspirations and motivations.