نقش کمال‌گرایی سازگارانه و ناسازگارانه مادران در احساس مسئولیت‌ دانش‌آموزان: نقش میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی

هدف پژوهش بررسی نقش کمال‌گرایی مادران (سازگارانه و ناسازگارانه) در مسئولیت‌پذیری فرزندان با میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی آنها بود. طرح پژوهش از نوع همبستگی و جامعۀ‌آماری شامل دانش‌آموزان دبیرستان‌های دخترانۀ شهر یزد و مادران آن‌ها در سال تحصیلی 1401 -1400، که تعداد آنها 16800 نفر بود. به ‌منظور انتخاب نمونه، با استفاده از جدول مورگان و با توجّه به حجم جامعه، تعداد 342 دانش‌آموز دختر مقطع متوسطۀ دورة اوّل و دوّم و مادران این دانش‌آموزان، به‌عنوان نمونۀ پژوهش به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامۀ کمال‌گرایی هیل (2004)، خودکارآمدی جینگز و مورگان (1999) و مسئولیت‌پذیری در خانه و مدرسه کردلو (1387) بود. تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌افزار لیزرل، نشان داد، بین کمال‌گرایی سازگارانه و خودکارآمدی رابطۀ مثبت، مستقیم و معنی‌دار (0.405 =r) و بین خرده مقیاس‌ کمال‌گرایی سازگارانه و مسئولیت‌پذیری رابطۀ مثبت، مستقیم و معنی‌دار (0.453 r=) وجود دارد. بین خرده مقیاس‌کمال‌گرایی ناسازگارانه و خود‌کارآمدی، رابطۀ مثبت، مستقیم و معنی‌دار (0.102- r=) و بین خرده مقیاس کمال‌گرایی ناسازگارانه و مسئولیت‌پذیری، رابطۀ منفی، مستقیم و معنی‌دار (0.258- =r) وجود دارد. بین خودکارآمدی و مسئولیت‌پذیری رابطۀ مثبت، مستقیم و معنی‌دار (0.378 =r) وجود دارد. کمال‎گرایی سازگارانه والدین از طریق متغیر میانجی خودکارآمدی بر مسئولیت‌پذیری ارتباط مثبت، غیرمستقیم و معنی‌دار دارد. وکمال‎گرایی ناسازگارانه والدین از طریق متغیر میانجی خودکارآمدی بر مسئولیت‌پذیری ارتباط غیرمستقیم و غیرمعنی‌دار دارد. همچنین نتایج همبستگی برای زیرمقیاس‎ها نشان داد، تلاش برای عالی بودن، نظم و سازماندهی، هدفمندی، به‌عنوان کمال‌گرایی سازگارانه، رابطۀ مثبت و معنی‌دار با خودکارآمدی دارند و استانداردهای بالا برای دیگران، حساسیت بین‌فردی به‌عنوان کمال گرایی ناسازگارانه، رابطه ی منفی و معنی دار با خودکارآمدی دارند. همچنین، نتایج نشان داد، تلاش برای عالی بودن، نظم و سازماندهی، هدفمندی و استانداردهای بالا برای دیگران با مسئولیت پذیری رابطه ی مثبت و معنی دار و حساسیت بین فردی، ادراک فشار از سوی والدین با مسئولیت پذیری، رابطه ی منفی و معنی دار دارد. نتیجه گیری می شود، کمال گرایی مادران، یکی از عوامل موثر بر متغیرهای روان شناختی و شخصیتی فرزندان همچون خودکارآمدی و مسئولیت پذیری است. بنابراین، نقش حساس مادر در ارتباط با فرزندان یادآوری می شود و آموزش به مادران جهت افزایش آگاهی از تاثیر کمال گرایی ناسازگارانه بر روی شخصیت فرزندان پیشنهاد می شود.

the role of adaptive and maladaptive perfectionism of mothers in students’ sense of responsibility: the mediating role of academic self-efficacy

the aim of this study was to study the role of mothers’ perfectionism (adaptive and maladaptive) in their children’s responsibility mediated by their academic self-efficacy. the research design was correlational. the statistical population included high school students in yazd city and their mothers. who was studying in the academic year 1400-1401. the study population was 16800 students. morgan table was used to select the sample. a total of 342 female high school students and their mothers were selected by multi-stage cluster random sampling method. the research instruments were the hill perfectionism questionnaire (2004), the self-efficacy questionnaire (1999) of jings morgan, and responsibility at home and school kordlow (2008). path analysis using lisrel software showed a positive, direct and significant relationship between adaptive perfectionism and self-efficacy (r = 0.405) and a positive, direct and significant relationship between adaptive perfectionism and responsibility subscale (r = 0.453). there is. there is a positive, direct, and significant relationship between maladaptive perfectionism subscale and self-efficacy (r = -0.102) and a negative, direct and significant relationship (r = -25.25) between maladaptive perfectionism subscale and responsibility. there is a positive, direct, and significant relationship between self-efficacy and responsibility (r = 0.378). adaptive perfectionism has a positive, indirect, and significant relationship through the self-efficacy mediator variable of responsibility. also, the correlation results for the subscales showed that striving for excellence, order and organization, purposefulness, as adaptive perfectionism, have a positive and significant relationship with self-efficacy, and high standards for others, interpersonal sensitivity as inconsistent perfectionism.