مسجد، بسیج سیاسی و انقلاب اسلامی بررسی موردی؛ دوره تاریخی 1341 تا 1357

مسجد از همان آغاز به بخش اجتناب ناپذیر زندگی مسلمانان مبدل گشت و چنین کارکردی را در دوره‌های تاریخی بعدی ادامه داد، موضوعی که آثار مستقل اندکی را به خود اختصاص داده است. از این‌رو، پی بردن به نقش همه‌جانبه آن به ویژه در حوادث مهمی چون انقلاب اسلامی، بررسی بیشتری را می‌طلبد. بنابراین همچنان با این سوال مواجهیم که: مسجد در بسیج سیاسی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی از چه کارکردهایی برخوردار بوده است؟ احتمالاً قدمت، اعتبار و تناسب مسجد با فرهنگ و اعتقادات اجتماعی، آن را به‌ عنوان سازمان انقلابی مطرح ساخت به گونه‌ای که در مقایسه با سازمان‌ها و نهاد‌های مدنی مدرن، گوی سبقت را از آنان ربود. هدف مقاله ضمن نشان دادن اهمیت بی‌بدیل مسجد، اشاره بر نهادینگی مسجد در حوادث تاریخی به خصوص در جامعه شیعی است. دسترسی به این هدف تنها در پرتو روشی توصیفی تحلیلی میسر است. تاکید بر ضرورت ایفای نقش مسجد در پاسداشت تحولاتی که خود پدید آورده است از یافته‌های نوشتار حاضر است.