سیر مفهوم «جمهوری» در تاریخ معاصر ایران از «جمهور مسلمین» تا «جمهوری اسلامی»

از بین مفاهیم فراوان تاریخ و اندیشه معاصر ایران مفهوم «جمهوری» یکی از پرمسئله‌‌ترین آنهاست. پیش از نهضت تحریم، نه واژه جمهوری، واژه مانوسی بود و نه مفهوم آن امر واضح و امکان‌پذیری تلقی می‌شد، اما به‌مرور این واژه کاربرد پیدا کرد و زمینه تحقق عینی مفهوم آن نیز فراهم شد. تاجایی‌که در دوران انقلاب اسلامی، به‌عنوان تنها مفهوم واضحی که نقش مردم را در تعیین سرنوشت خود نشان می‌دهد مورد تاکید امام خمینی+ قرار گرفت. سوال تحقیق چگونگی سیر مفهوم جمهوری و تحقق عینی آن در تاریخ معاصر ایران است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد مفهوم جمهوری در ایران معاصر در پی تجربه‌های بزرگ تاریخی که جنبش‌های اجتماعی و جریان بیداری اسلامی رقم زدند، باورپذیر و امکان‌پذیر شد. این تجربه‌ها ابتدا مفهوم کلیدی «جمهور مسلمین» را محقق ساختند و این مفهوم، زمینه تحقق عینی مفهوم «جمهوری» و «جمهوری اسلامی» را فراهم ساخت.

the course of the concept of republic in the contemporary history of iran from muslim public to islamic republic

among the many concepts of iranian history and contemporary thought, the concept of republic is one of the most problematic. before the sanction movement, neither the word republic was a familiar word, nor was its concept considered clear and possible, but over time, this word was used and the ground for the objective realization of its concept was also provided so that at the beginning of the islamic revolution, it was focused on by imam khomeini (r) as the only clear concept that shows the role of the people in determining their destiny. the research question is the how of course of the concept of republic and its objective realization in the contemporary history of iran. the findings of this research show that the concept of republic in contemporary iran became believable and possible after the great historical experiences that social movements and the islamic awakening movement made. these experiences first realized the key concept of muslim public and this concept provided the basis for the objective realization of the concept of republic and islamic republic.