سید جمال‌الدین اسدآبادی و ایدئولوژی اسلامی؛ کنش‌ها و معیارها

ایدئولوژی در فرآیند جنبش‌ها و نهضت‌ها نقش مهمی دارد و در دنیا موتور محرک بسیاری از تحولات فکری و سیاسی بوده است. در جهان اسلام و ایران نیز ایدئولوژی اسلامی نقش مهمی در تحولات سیاسی دوران معاصر داشته است. اما این ایدئولوژی چرا و چگونه شکل گرفت؟ به نظر می‌رسد مهم‌ترین معیارها در شکل‌گیری این ایدئولوژی متاثر از اندیشه‌های سیدجمال الدین اسدآبادی بوده است. وی دوری از اسلام را سبب انحطاط مسلمین دانست و برای اولین بار سعی نمود ایمان دینی و اسلام را تبدیل به ایدئولوژی نموده و آن را وارد زندگی مردم نماید. او معیارهایی را برای این ایدئولوژی تبیین و ارائه داد که دیری نپائید منجر به رنسانسی در ایران و جهان اسلام گردید و تقریباً عمده قیامها و نهضتهای اصلاحی و اسلامی را تا انقلاب اسلامی تحت تاثیر خود قرارداد. در این مقاله از روش «تحلیل محتوا» و تجزیه و تحلیل داده‌ها براساس آن، استفاده شده است.                       

seyed jamaluddin asadabadi and islamic ideology;actions and criteria

ideology plays an important role in the process of movements and is the driving force of many intellectual and political changes in the world. in the islamic world, too, islamic ideology has played a major role in contemporary political developments. given the dominance of the system of domination and isolation of political islam, this study deals with the origins of the reproduction of this ideology in the present era. it seems that the most important criteria in reviving this political islam are related to the political actions of seyyed jamaluddin asadabadi. he considered the distance from islam as the cause of the decline of muslims and tried to present the religious faith and islam in the form of ideology and bring it into people’s lives. he provided criteria for the revival of islamic ideology, which paved the way for the renaissance in iran and the islamic world, and influenced the major islamic uprisings and reform movements until the islamic revolution. this article uses content and data analysis.