مکانیسم تاثیرگذاری امام خمینی(ره)و آیت‌الله گلپایگانی(ره)در قیام پانزده خرداد(با تکیه بر اسناد ساواک)

هدف روحانیت از ورود به عرصه سیاسی در دوران پهلوی، مقابله با استبداد و حفظ استقلال کشور بوده است. امام خمینی و آیت الله گلپایگانی اقدامات فرهنگی رژیم پهلوی در اسلام زدایی را مورد انتقاد قرار دادند و بر این اعتقاد بودند که رژیم با جلوگیری از آزادی های سیاسی در فکر حذف روحانیت می باشد. ایشان ضمن موافقت با اصلاحات، نحوه اجرای آن را غیرمنطبق با شرایط کشور می دانستند و به ویژه امام خمینی اقدامات شاه را نوعی افساد قلمداد می کرد که کشور را به سوی استبداد، عقب ماندگی و وابستگی به سرمایه داری جهانی سوق می دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که علی رغم برخی اختلاف نظرها، برابر اسناد ساواک هم گرایی معناداری در هدف و عمل میان رهبری حضرت امام و آیت الله گلپایگانی در رابطه با قیام 15 خرداد وجود داشته است. پژوهش حاضر تلاش دارد با اتکای بر یافته های اسناد و مطالعات کتابخانه ای به تبیین مکانیزم های تاثیرگذاری امام خمینی و آیت الله گلپایگانی در قیام پانزده خرداد 1342 بپردازد.

Imam Khomeini (AH) and Ayatollah Golpayegani`s Mechanismof Influential deed in the Rising of 15th Khordad(on the Basis of Savak Document)

Religious scholars` aim of participating political affairs during Pahlavi`s ruling was the fact of opposing tyranny and preserving the independence of the country. Imam Khomeini and Ayatollah Golpayegani criticized the cultural practices of the Pahlavi regime in Islamophobia and believed that the regime, preventing political freedom, has intended to prevent religious scholars` sociopolitical activities. Though agreeing with the reforms, they considered the method taken for executing it as being unconformable with current conditions in the country, and, especially, Imam Khomeini regarded Shah's actions as a corruption leading to tyranny, backwardness and dependence on global capitalism. Findings of the research indicate that despite some differences, there is a significant convergence in the purpose and practice of Imam Khomeini and Ayatollah Golpayegani in relation to the 15th Khordad uprising as Savak documents show. The study tries to explain the mechanisms of influential measures of Imam Khomeini and Ayatollah Golpayegani in the uprising of khordad 15th with a document and librarybased method.