پیاده‌راه در ارتباط با بزرگراه شهری

به دلیل توسعه شهرها و به ویژه تراکم بافت‌های مسکونی و شبکه‌های دسترسی، حرکت افراد پیاده در امتداد بزرگراه‌های شهری برای انجام سفرهای روزانه و استفاده از مراکز حمل‌ونقل عمومی چشم‌گیرتر از گذشته است. در این مورد، منظر بزرگراهی برای مسافران پیاده، به نوعی طبیعتِ‌روزانه است که شهروندان همه‌روزه به واسطه رفتن به محل کار‌، منزل یا انجام فعالیت خاص با آن مواجهند. البته، مفهوم طبیعت روزانه و آنچه در منظر روزانه درک می‌شود، از مفهوم یک پارک یا فضایی تفریحی، سرگرمی، ورزشی و هواخوری زمانبندی شده متفاوت است. در این مقاله، مسیله چگونگی بهسازی مسیرهای پیاده در امتداد محورهای بزرگراه درون‌شهری و جنبه‌های کیفی برنامه‌ریزی و طراحی آنها بررسی شده است. این موضوع با تکیه بر نمونه موردی قطعه‌ای از بزرگراه رسالت حدفاصل پایانه‌های بیهقی و سیدخندان به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق اسکان جمعیت و حمل ‌و نقل شهر تهران که مسایل زیادی درزمینه تردد پیاده حاشیه بزرگراه دارد، بررسی و آسیب‌شناسی شده است. چارچوب نظری با ابتنا بر مفهوم اکولوژی منظر فرمن و منظر روزانه کاپلان تدوین شده است. روش کار نیز، نوعِ تلفیقیِ راهبرد نمونه موردی-ترکیبی (synthesizing case) است. در این روش بررسی از طریق طراحی و موردپژوهی است که به شناخت موضوع، برنامه‌ریزی و جستجوی راه‌حل می‌پردازد. در این مورد، جمعبندی کلی حاصل تلفیق مفروضات به کمک متون تخصصی و بررسی‌های میدانی و به ویژه مطالعه موردی است که متکی بر فهم تجربه‌های پیشین به روش‌های کمی و کیفی است.دستاوردها و نتیجه نهایی نشان می‌دهد که در برخی نقاط خاص از شهر، امتداد بزرگراه فرصت مناسبی برای سفرهای کوتاه روزانه به صورت ایمن و سریع است. همچنین در محدوده مورد مطالعه، برای ارتقا ایمنی، آرامش جسمی - روانی و کیفیت پیاده‌روی در امتداد نمونه موردی و حدفاصل پایانه‌ها، ایستگاه مترو و مراکز فعالیت، می‌تواند مسیر پیاده‌ای با توجه به مفاهیم منظر روزانه به صورت ترکیب پل، پیاده‌روهای موجود و اتصال لکه‌های سبز ایجاد شود. در پایان، تدوین شاخص‌هایِ چگونگی شناساییِ نیاز به بهسازی و همچنین معیارهای چگونگی بهسازیِ قابل تعمیم به مسیله‌های مشابه در موقعیت‌های دیگر نیز ارایه شده است.