تاثیرات باغ‌های تیموری در سمرقند بر باغ‌های صفوی در اصفهان (خیابان چهارباغ)

در طول تاریخ یکی از زیباترین فعالیت‌های انسان، آفرینش باغ بوده است. هنر باغ‌سازی یکی از کهن‌ترین هنرهای ایرانیان است که دارای سنت‌های ارزشمند و قدرتی معنوی است. قدم نهادن در باغ‌های ایرانی، ما را به این اندیشه وا می‌دارد که چه رمز و رازی در پس ظاهر آراسته آنها نهفته است که بعد از گذشت قرن‌ها کهنه نمی‌شوند و همچنان با منظری جذاب، انسان امروز را به سوی خود دعوت می‌کنند. شکل باغ در ایران از دیرباز تاکنون با طبیعت و میزان آب تناسبی کامل داشته است. اطلاعات درباره باغ‌های سمرقند به گزارش‌های کلاویخو و تعدادی مقاله محدود شده و در حال حاضر اثری از بیشتر باغ‌های سمرقند و اصفهان دیده نمی‌شود. هدف اصلی این مقاله بررسی ساختار فیزیکی باغ‌های سمرقند و اصفهان و تاثیرات باغ‌های تیموری در سمرقند بر باغ‌های خیابان چهارباغ اصفهان در دوره صفوی است تا اینکه محتوای این مطالعات، گامی در جهت مطالعات بیشتر در این زمینه باشد. در این راستا با رویکرد توصیفی- تاریخی، مروری به شناخت عناصر شکل‌دهنده باغ‌های دو دوره تیموری و صفوی و شباهت‌ها و تفاوت‌ها در این باغ‌ها با دو دوره زمانی متفاوت پرداخته می‌شود و در واقع توصیفاتی که درباره باغ‌های این دوران (تیموری - صفوی) شده، بسیار مفصل‌تر از توصیفاتی است که از باغ‌های دورانی قبلی شده و این، کمک بزرگی به شناخت باغ‌های این دو دوره تاریخی کرده است و به این سوال که باغ‌های دوره تیموری و به‌ویژه باغ‌هایی که تیمور در سمرقند ایجاد کرد، تا چه اندازه بر باغ‌های بعد از خود در دوره صفوی تاثیر داشته‌، پاسخ داده می‌شود. برای بررسی باغ‌های این دو دوره از منابع تاریخی و سفرنامه‌ها و اسناد و مدارک به‌ جا مانده از آن دوران و نتایج و مطالعات انجام‌شده توسط پژوهشگران معاصر استفاده شده و به این نتیجه رسیده که باغ‌سازی به شیوه صفوی و به طور خاص خیابان چهارباغ ریشه در دوران تیموری داشته است.