انتقال هنرهای صناعی سرزمین‌های اسلامی از قرن چهارم ه.ق به اروپای غربی در قرن دهم میلادی

سرزمین‌های اروپایی در قرون وسطی از جمله در قرن دهم میلادی قربانی بربریت، جنگ‌ها، غارتگری‌ها و رقابت‌های شوالیه‌ها و طبقه اشراف بودند و از امنیتی نسبی برخوردار نبودند. ایشان همواره سعی داشتند با تشکیل دولت‌هایی مستقل و جنبش‌های دهقانی به دنبال ایستادگی در برابر مهاجمان و شکست آنها از وضعیتی پایدارتر برخوردار شوند. مورخان از قرن دهم به آخرین دوره از «عصر فترت» یاد می‌کنند. در این قرون اروپا به لحاظ اقتصادی، سیاسی، دینی و اجتماعی، و وضعیت علمی و فرهنگی در شرایط نامطلوبی به سر می‌برد. این درحالی است که سرزمین‌های اسلامی در قرن چهارم هجری دوره رنسانس و شکوفایی خود را می‌گذراندند؛ عصری که مسلمانان در تمامی حوزه‌های تمدن (همچون علم، فرهنگ، صنعت و هنر) پرآوازه و صاحب‌نظر بودند. پژوهشگران بی‌غرض حوزه تاریخ تمدن به ویژه تاریخ اسلام و اروپا همگی بر تاثیر دستاوردهای مسلمانان بر اروپا در حوزه‌های مختلف از جمله هنر در قرن چهارم هجری تاکید می‌ورزند. با این پیش‌زمینه مقاله پیش‌رو به دنبال ردیابی مصنوعات هنری در آثار موزه‌ای و کتب منتشره در دو حوزه تاریخ تمدن و تاریخ هنر با مسیله فقدان آثار تولید‌شده توسط هنرمندان اروپایی قرن دهم میلادی با تاثیرپذیری از هنر اسلامی قرن چهارم هجری مواجه شد. به دنبال پاسخگویی به این مسیله فرضیه مطرح‌شده در طول مقاله تقویت شد که آثار اسلامی قرن چهارم هجری از طریق بازرگانی و هدایای خلفای اسلامی به پادشاهان، اشراف و شوالیه‌ها به اروپا در قرن دهم میلادی منتقل شده است و هنرمندان اروپایی با توجه به شرایط نابسامان آن دوران تنها دریافت‌کننده و سفارش‌دهنده آثار بودند و به تولید آثار با بهره‌گیری از ویژگی‌های اسلامی اهتمام نورزیدند.