نقش دلبستگی به مکان در هویت‌بخشی به میدان‌های شهری (نمونه موردی : میدان آرامگاه شهر همدان)

دلبستگی به مکان، نقطه تلاقی عناصر کالبدی، فعالیت‌ها و مفاهیم ذهنی نسبت به مکان است. این حس دلبستگی موجب تبدیل فضا به مکانی با ویژگی‌های حسی و رفتاری خاص برای افراد می‌شود. میدان با ابعاد مختلف معنایی، کارکردی و کالبدی می‌تواند نقش مهمی در ارتقای کیفی فضاهای شهرهای امروز ایفا کند. در این میان، توجه به عوامل موثر در دلبستگی افراد به میدان‌های شهری می‌تواند نقش موثری در هویت و مطلوبیت میدان‌ها داشته باشد. با توجه به اهمیت دلبستگی به مکان در ارتقای کیفیت محیط، این تحقیق ضمن بررسی مفهوم دلبستگی و ابعاد آن، با تبیین شاخص‌های دلبستگی به مکان، نقش دلبستگی به مکان را در ایجاد مطلوبیت و هویت میدان‌های شهری بررسی می‌کند. اساس این مقاله متکی بر یافته‌های تحقیقی در مورد آزمون دلبستگی به مکان در ارتباط با یکی از میدان‌های مهم واقع در مرکز شهر همدان، به نام میدان آرامگاه بو‌علی‌سیناست. پژوهش مذکور با روش مطالعه نمونه موردی و مطالعات میدانی و مصاحبه‌های حضوری با شهروندان همدانی و بازدید‌کنندگان از میدان مذکور و تحلیل آن با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی انجام شده است. تحقیقات ثابت می‌کند ارزیابی بسیاری از شاخص‌های دلبستگی به این میدان بالاست و همین امر ذهنیت افراد را بر روی هویت آن موثر می‌سازد. از این رو مقاله استدلال می‌کند بین دلبستگی به مکان و هویت آن، رابطه مستقیم وجود دارد که این امر می‌تواند در طراحی میدان‌های شهری مورد توجه قرار گیرد. در بین عوامل مهم دلبستگی به میدان از جمله می‌توان به وجود آرامگاه بو‌علی با معماری فاخر آن در مرکز میدان، امکان دسترسی مناسب به میدان، وجود عوامل و عناصر محیطی نظیر درختان و فضای سبز مناسب در میدان، فضاهای تجاری و روزمره اطراف میدان، جانمایی مناسب میدان به لحاظ موقعیت مرکزی در شهر، مناظر ذهنی و عینی مناسب میدان نام برد. نتایج این تحقیق می‌تواند راهبرد مناسبی برای طراحی میدان‌های شهری مطلوب در شهرهای معاصر فراهم کند.