نقش دید فضایی بر تراکم حضور در مجموعه‌های نمایشگاهی (مطالعه‌ موردی: موزه‌ دفاع مقدس تهران)

بیان‌مسئله: فهم و بازتعریف ارتباط میان پیکره‌بندی فضا، چگونگی ادراک و تعامل مخاطب با محیط پیرامونش، دانشی کلیدی در پردازش روند طراحی معماری است. در این میان، نظریه‌ نقاط هم‌دید متکی‌بر تجزیه، تحلیل و ترجمه‌ مشخصه‌های شکلی و هندسی فضا، چارچوبی عملیاتی برای کشف این رابطه است. بااین‌حال، به نظر می‌رسد در بدنه‌ دانشی آن کمتر به محتوای توپولوژیک فضا پرداخته شده و بخشی از لایه‌های دریافتی طراح و تجربه‌ مخاطب، پنهان باقی مانده است.هدف پژوهش: این پژوهش با هدف صورت‌بندی و ساختاربندی تحلیل‌های هندسی نظریه‌ نقاط هم‌دید به‌دنبال تبیین رابطه‌ میان متغیرهای دید فضایی و تراکم حضور بازدیدکنندگان است تا به بازتعریف لایه‌های هندسی- توپولوژیکی در دستگاه‌های شناختی- رفتاری فضا برای فهم معماری بپردازد.   روش پژوهش: این پژوهش بر روش‌های کمی و تحلیلی در بررسی رابطه‌ همبستگی میان متغیرها و مقادیر در مجموعه‌های نمایشگاهی موزه‌ دفاع مقدس تهران استوار است. نحوه‌ برداشت‌های میدانی از طریق مشاهده، جهت زمان‌سنجی و ردیابی الگوی توقف و حرکت بازدیدکنندگان با استفاده از دوربین‌های مداربسته انجام شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز با بهره‌گیری از تکنیک‌های یادگیری ماشین و براساس مدل‌های رگرسیون و آزمون معنی‌داری همبستگی است. در این میان بااستفاده از ایده‌ گراف توپولوژیکی دستگاه شناختی- رفتاری در قالب بخش‌های موزه شامل فضاهای نمایشی، تعاملی، شبیه‌سازی شده و فراغتی مجموعه پرداخته است.نتیجه‌گیری: یافته‌‌ها نشان می‌‌دهد که در فضاهای چهارگانه‌ موزه، الگوهای متنوعی از ارتباط میان پیکره‌‌بندی فضایی و رفتار بازدیدکنندگان وجود دارد. عواملی چون شعاع عمودی، هم‌‌پیوندی سه‌‌بعدی، پراکندگی دید، توزیع یکنواخت میدان دید و فرم‌‌های منحنی، نقشی محوری در صورت‌‌بندی تجربه‌ مخاطبان فضا بازی می‌‌کنند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که تحلیل‌‌های اختصاصی و مستقل فضاهای موزه براساس کارکردشان، دریافت و سنجشی دقیق‌‌تر برای درک رابطه‌ فضا و رفتار کاربران است. هم‌‌چنین این مطالعه، نقد و بازنقد نظریه‌ نحو فضا برای قبض و بسط آن در حوزه‌ دستگاه شناخت- رفتار غیرهندسی و توپولوژیک را ضروری می‌‌داند.

the role of spatial visibility on the visitor density in exhibition complexes (case study: iran- iraq war museum)

problem statement: understanding and redefining the relationship between spatial configuration and the way audiences perceive and interact with their environment is a key area of knowledge in the architectural design process. in this context, the isovist theory, based on analyzing and translating spatial characteristics and geometry, provides an operational framework to explore this relationship. however, it appears that the topological content of space has received less attention in this field, leaving some layers of the designer’s perception and audience experience obscured. research objective: this study aims to formulate and structure the geometric analyses of the isovist theory to explain the relationship between spatial visibility variables and visitor presence density. it seeks to redefine the geometric-topological layers within cognitive-behavioral frameworks of space to better understand architecture.research method:this study used quantitative and analytical methods to examine the correlation between variables and values in the iran-iraq war museum exhibition complexes. field observations were conducted by timing and tracking visitor stop-and-move patterns using cctv cameras. data analysis utilized machine learning techniques based on regression models and significance testing for correlation. the study employed the concept of a topological graph of cognitive-behavioral systems, focusing on various museum sections, including exhibition, interactive, simulation, and recreational spaces.conclusion: the findings indicate diverse patterns of interaction between spatial configuration and visitor behavior across the museum’s four areas. factors such as z radial, 3d integration, visual dispersion, uniform distribution of the field of view, and curvilinear forms play a central role in forming audience experiences. the results suggest that specific and independent analyses of museum spaces based on their functions provide a more accurate understanding of the relationship between space and user behavior. furthermore, this study underscores the necessity of critiquing and revising the space syntax theory to expand its applicability in the realm of non-geometric and topological cognitive-behavioral systems.