تحلیل خوانش جریان‌های معاصر معماری و شهرسازی ایران از آشفتگی سیمای شهری تهران از منظر معرفت‌‌شناسی

بیان مسئله: آشفتگی سیمای شهری تهران، مسئلۀ مورد توافق گروه‌‌های مرتبط با نماهای شهری است. اما رجوع به نظرات متخصصان شهری در این موضوع نشان می‌‌دهد دربارۀ سیمای مطلوب، توافقی بین صاحبان دانش شهری وجود ندارد. پرسش خوانش جریان‌‌های معماری و شهرسازی ایران از آشفتگی سیمای شهری تهران پای در چه معرفت‌‌شناسی دارد و برای مدیریت سیمای شهری کدامیک از آنها قابل پذیرش‌‌تر است؟ هدف پژوهش: این پژوهش درصدد تحلیل خاستگاه فلسفی کنش‌‌های جریان‌‌های معماری و شهرسازی ایران در موضوع آشفتگی سیمای شهری تهران است. روش پژوهش: برای پاسخ به پرسش پژوهش، روشی کیفی در دو مرحله و مبتنی‌بر استدلال منطقی در پیش گرفته شده است. در ابتدا با مطالعات تاریخی کتابخانه‌‌ای، مبدا زمانی پیدایش پدیدۀ آشفتگی سیمای شهری تعیین شده است. سپس براساس دسته‌‌بندی جریان‌‌های فکری معماری و شهرسازی ایران از مبدا بروز آشفتگی، پدیدارشناسی توصیف صاحبان دانش شهری این جریان‌‌ها از دلایل اغتشاش سیمای شهری تهران انجام و این نظرات با ویژگی‌‌های اندیشه‌‌ای آنها مقایسه و به‌صورت یک دوگانه ارائه شده است. در نهایت با بررسی پایۀ فلسفی از طریق تعیین معرفت‌شناسی این دوگانه، به پرسش پژوهش پاسخ شده است. نتیجه‌گیری: «آشفتگی» در میان متخصصان معماری و شهرسازی، یک اشتراک لفظی است، نه معنایی. تعلق به هر طرف از دوگانۀ فرم و صفات آن، یا محتوا پای در معرفت‌شناسی دارد که تبیین نسبت عین و ذهن به‌لحاظ فلسفی مهمترین بخش آن است. گره‌خوردن یا نخوردن زیبایی به رابطۀ عینیت و ذهنیت دو خروجی متفاوت در سیمای شهری دارد. در فرض جدایی، سیمای شهری امری بیرونی است، در آن هندسه محوریت دارد و به نظم قطعی متمایل است لذا مدیریت آن با متخصصان است. طرح جامع تهران‌‌ خروجی این رویکرد است. اما در فرض درهم‌تنیدگی عین و ذهن، امری ادراکی و خروجی طبیعی سوژه یا ذهن شهروندان است و زیباسازی آن امری بیرونی و شکل‌‌گرا نیست، در نتیجه قابل تفویض به متخصصان نیست. به‌نظر می‌‌رسد این رویکرد از نظر فلسفی قابل دفاع‌تر از سایر رویکردها است. نظم این رویکرد متناظر با اختیار و وجود پویای انسان، استنباطی، حداقلی و سیال است.

an analysis of contemporary iranian architectural and urban planning trends’ interpretations of disorders in tehran’s urban appearance from an epistemological perspective

problem statement: the disorders of tehran’s urban appearance are a point of consensus among groups concerned with urban facades. however, an examination of urban specialists’ opinions on the matter reveals a lack of consensus regarding the ideal urban appearance.what epistemological foundations underpin the architectural and urbanism trends in iran concerning the issue of disorder in tehran’s urban appearance, and which of these foundations is more suitable for managing urban appearance?research objective: this study aims to analyze the philosophical origins of the actions of iranian architectural and urbanism trends concerning the disorder of tehran’s urban appearance.research method: to answer the research question, a qualitative method was employed in two stages based on logical reasoning. initially, historical library studies were conducted to determine the temporal origin of the phenomenon of urban disarray. subsequently, based on the classification of intellectual trends in iranian architecture and urban planninga phenomenological description was made of the views of urban specialists on the causes of tehran’s urban appearances’ chaos, and these views were compared to their intellectual characteristics, presented as a series of dichotomies. finally, by examining the philosophical foundations by determining the epistemology of these dichotomies, the research question was addressed.conclusion: there is no consensus on understanding the word “disorder” among architecture and urbanism trends. tending to either side of the dichotomy of form and its attributes or content is rooted in our epistemology, where the philosophical explanation of the relationship between the objective and the subjective is crucial. the kind of relationship between objectivity and subjectivity leads to two distinct outcomes in urban appearance. in the case of separation, urban appearance is perceived as an external matter, dominated by geometry and inclined towards deterministic order, hence managed by specialists. the comprehensive plan for tehran is a product of this approach. conversely, in the case of the intertwining of the object and the subject urban appearance becomes perceptional, and beautifying it is neither external nor formal, thus cannot be delegated to specialists. this approach appears to be philosophically more defensible than others. the order derived from this perspective corresponds with the agency and dynamic existence of humans, characterized as inferential, minimal, and fluid.