تبیین مفهوم نا-نهاد و نقش آن در ایجاد پیوستگی درون‌ماندگار ساختمان و شهر (مطالعۀ موردی: لبۀ ساختمان‌‌های محدودۀ مسجد جامع شهرک غرب تهران)

بیان مسئله: یکی از اصلی‌‌ترین دلایل ایجاد یا توسعه‌ ساختمان‌‌ها، تامین فعالیت‌‌های جاری و بالقوه‌ انسان‌‌هاست. این در‌‌حالی است که امروزه توجه صرف به توسعه‌ کالبدی، موجب کم‌‌رنگ‌شدن فعالیت‌‌های انسانی در لبه‌‌ها و کاهش احساس پیوستگی ساختمان و شهر شده است. پرسش پژوهش این است که مولفه‌‌های تاثیرگذار بر پیوستگی درون‌ماندگار ساختمان و شهر کدام‌‌ها هستند؟هدف پژوهش: پیوستگی ساختمان و شهر در قالب مجموعه‌‌ای از عوامل تعریف می‌‌شود که در آن نهاد به‌عنوان عامل اجتماعی و ارتباط‌‌دهنده‌ مقیاس‌‌های خرد و کلان نقشی محوری ایفا می‌‌کند و دارای دو ویژگی فرمی و فعالیتی است. جهت ارائه‌ تعریف عملیاتی از مفهوم نهاد، زمینه‌ای به‌عنوان محدوده‌ مورد مطالعه معرفی می‌‌شود و سعی می‌شود با شناخت شاخصه‌‌های نهاد، نا-نهاد و نقش آن در پیوستگی درون‌ماندگار ساختمان و شهر تبیین شود.روش پژوهش: روش تحقیق پیش‌‌رو کیفی است. به‌‌گونه‌‌ای که در سطح پارادایم دارای نگرش رهایی‌‌بخشی است، از راهبردهای مردم‌‌نگاری و نظریه‌ زمینه‌ای بهره می‌‌برد و در فرایندی چرخه‌‌ای و تعاملی از گردآوری، تلخیص، نمایش داده‌‌ها و ارزیابی حرکت می‌‌کند.نتیجه‌گیری: یافته‌‌های تحقیق حاکی از آن است که نهاد دارای نه شاخصه‌ سابقه، زمان، انگیزش، جزئیات، شفافیت، محصوریت، نفوذپذیری، رابطه و پرسپکتیو است. این شاخصه‌‌ها معیارهایی عینی هستند که در کنار هم ویژگی‌‌های نهاد را توصیف می‌‌کنند. تبیین مفهوم «نا-نهاد» به جهت رهایی‌‌بخشی مفهوم «نهاد» از قید تعاریفی است که در اثر تکرار و روزمرگی بر پیکر آن می‌‌نشیند. نا-نهادها ایده‌‌های زاینده‌‌ای هستند که نهادها را به‌‌وجود می‌‌آورند و تغذیه می‌‌کنند، نظیر ایده‌‌های مربوط به زمینه‌‌های فرهنگی، آداب‌و‌رسوم، باورها و تمام آنچه که انسان‌‌ها را به‌‌هم مرتبط می‌‌کنند. بنابراین شاخصه‌‌های نهاد پل ارتباط و اتصال ما با نا-نهادها هستند. از این‌‌رو پیوستگی درون‌ماندگار ساختمان و شهر به‌‌معنای آن است که چه میزان نا-نهادها در لبه‌ ساختمان‌‌ها امکان بروز یافته‌‌اند. شهری که بیشتر امکان بروز به نا-نهادهای خود بدهد، پیوسته‌‌تر به‌‌نظر خواهد رسید.

elucidating the concept of non-institution and its role in establishing immanent connection in architecture and urban settings (a case study of the edges of buildings surrounding the jame’ mosque in shahrak-e gharb, tehran)

problem statement: one of the primary reasons for the creation or development of buildings is to accommodate the ongoing and potential activities of individuals. however, the current focus on purely physical expansion has diminished human activities at building edges and reduced the sense of connection between buildings and the urban environment. this study seeks to identify the factors influencing immanent connections in architecture and urban settings.research objective: the connections between buildings and urban areas are defined as a collection of factors in which the institution plays a central role as a social agent, linking small and large scales, and is characterized by both formal and functional attributes. this study aims to provide an operational definition of the concept of institution within the context of the selected study area, exploring the attributes of institutions and non-institutions and their roles in establishing immanent connections.research method: this qualitative study employs an emancipatory paradigm, utilizing ethnographic strategies and grounded theory. it follows a cyclical and interactive process of data collection, summarization, visualization, and evaluation.conclusion: the study identifies nine indicators of an institution: familiarity, time, motivation, details, transparency, enclosure, permeability, relationships, and perspective. these indicators serve as objective criteria that collectively describe the characteristics of institutions. the elucidation of the concept of “non-institution” serves to liberate the definition of “institution” from the constraints imposed by repetitive and mundane interpretations. non-institutions are generative ideas that create and nourish institutions, such as concepts related to cultural contexts, customs, beliefs, and all that connects individuals. consequently, the characteristics of institutions act as a bridge linking us to non-institutions. therefore, immanent connection in architecture and urban settings signifies the extent to which non-institutions are manifested at the edges of buildings. a city that allows greater expression of its non-institutions will appear more connected.