ارائۀ مدلی از کلیت کنش‌‌های طراحان در فرایند طراحی معماری (با هدف اجماع در مدل‌‌های پیشین)

بیان مسئله: این نوشتار موید آن بوده که فرایند طراحی به‌‌مثابۀ یکی از موضوعات مشترک در حوزه‌‌های طراحی‌‌پژوهی، مطالعات طراحی، تفکر طراحی و ... با مدل‌‌های متعددی ازسوی صاحب‌‌نظران تبیین شده و همین امر نیازمند واکاوی نظرات درجهت رسیدن به اجماع است. هدف پژوهش: این نوشتار به‌‌دنبال ارائۀ کلیتی از کنش‌‌های طراحان در فرایند طراحی بوده است؛ یعنی به‌‌دنبال آن بوده که طراحان در تبدیل وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب چه می‌‌کنند. اما ازآنجاکه، در مدل‌‌های پیشین غالباً، این وجه از فرایند با استفاده از فعالیت‌‌ها یا مراحل طراحی معرفی شده، مقاله پیش‌‌رو نیز در بازشناسی کلیت کنش‌‌های طراحان، از همین اجزاء کمک گرفته است. روش پژوهش: این مقاله که ماهیتی مروری دارد، براساس راهبرد استدلال منطقی و برپایه مقایسۀ مدل‌‌های مختلف از فرایند طراحی شکل گرفته است. نتیجه‌گیری: نتایج موید آن بوده که کلیت کنش‌‌های طراحان را می‌‌توان در مدلی متشکل از مراحل ذهنی (در دو مقطع خودآگاه و ناخودآگاه) و مراحل عینی (‌‌اعم‌‌از برنامه‌‌ریزی، طراحی، ساخت، راه‌‌اندازی، مستندسازی/تحویل) که براساس دو طیف فعالیت‌‌های تحلیلی (ارزیابی، قیاس، تجزیه‌‌وتحلیل، آزمون و ...) و ترکیبی (آفرینش، حدس، تصور، ترکیب، بیان، استقراء، تولید و ...) وضعیت فعلی را به وضعیت مطلوب تبدیل می‌‌کند، تبیین کرد. در این مدل، کلیت کنش‌‌های طراحان، علاوه‌‌بر ویژگی‌‌های اجزای فوق به روابط میان آنها نیز وابسته است. به‌‌عبارت‌‌دیگر، کلیت کنش‌‌های طراحان در فرایند طراحی، چیزی فراتر از تقلیل انجام‌شده در مدل‌‌های پیشین به دو جزء فعالیت‌‌ها و مراحل است.

developing a model for the totality of designers’ actions in the architectural design process (aiming for consensus on ex-models)

problem statement: the design process, one of the common topics among design research, design studies, design thinking, etc. has long been explained by experts using various models. such divergence necessitates the analysis of opinions to reach a consensus.  research objective: this study aims to present a totality of designers’ actions in the design process to find what designers do to convert the existing situation into a desirable one. since this aspect of the process has been mainly introduced based on the activities or design stages in the previous models, the extant study also has adopted these components to recognize the totality of designers’ actions. research method: this is a review study drawing upon logical reasoning and the comparison of different models of the design process. conclusion: the results imply that the totality of designers’ actions can be explained in a model composed of subjective stages (within two conscious and unconscious levels) and objective stages (including planning, design, construction, documentation/handover), which convert the existing situation to desirable one based on two ranges of analytic (evaluation, comparison, analysis, test, etc.) and synthetic (genesis, conjecture, image, synthesis, expression, production, etc.) activities. in this model, the totality of designers’ actions, not only depends on the specifications of the components mentioned above but also on their relationships. in other words, the totality of designers’ actions in the design process is beyond the reduction done in the previous models that consisted of two components of activities and stages.