ادراک معماری خانۀ پیر شالیار بر اساس رهیافت پدیدارشناسانۀ موریس مرلوپونتی

بیان مسئله: خلق و نقد در گفتمان معماری نظریه‌محور است؛ نظریه‌ها نیز اغلب بینایی‌محور هستند. ادراک و تجربۀ زیستۀ معماری جای خود را به تجربۀ علمی همراه با تئوری‌ها داده است؛ گویا ادراک معماری واضح و به آسانی در دسترس است. از سوی دیگر، همین ادراک نیز در نظریه‌ها و علوم چندان قدر و اعتنایی ندارد. آیا واقعاً تجربۀ زیستۀ معماری، به راحتی و وضوح در دسترس است؟ آیا فارغ از نظریه‌ها نمی‌توان به معماری پرداخت و جایی برای تجربۀ زیستۀ معماری هم در نظر گرفت؟ آیا تنها بینایی است که باید در معماری مورد توجه باشد یا دیگر حواس نیز نقشی دارند؟هدف پژوهش: بررسی پدیدارشناسانۀ ادراک بدن‌مند معماری در قالب مطالعه‌ی موردی پدیدارشناسی خانۀ پیر شالیار هدف این پژوهش است. روش پژوهش: پدیدارشناسی چه در مقام روش و چه در جایگاه فلسفۀ اولی، مبتنی بر تجربۀ زیسته است. این پژوهش پدیدارشناسانه است و در دستۀ پژوهش‌های کیفی قرار می‌گیرد؛ کیفی-توصیفی و مطابق پدیدارشناسی مرلوپونتی به توصیف پرداخته است و برای دسته‌بندی توصیف‌ها از مفاهیم و مقولات پیتر زومتور استفاده کرده است. نتیجه‌گیری: یافته‌ها تنوع تجربۀ دریافت معماری بر اساس تجربۀ زیسته را نشان می‌دهند. تجربه‌هایی که اگرچه درک و تجربه می‌شوند اما غالباً نادیده گرفته می‌شوند یا به بیان نمی‌آیند؛ یا نظریه مقدم بر تجربه است یا اساساً چنین تجربه‌هایی ارزشمند نمی‌دانند و خارج از حیطۀ معماری می‌دانند. این پژوهش نشان داد که حواسی غیر از بینایی چه نقشی در تجربۀ معماری دارد و خانۀ پیر شالیار چگونه از راه‌های مختلف حواس به تجربه درمی‌آید و اتمسفری تکینه می‌آفریند. اینکه چگونه در ادراک، منطق انتخاب مصالح، ترکیب و چینش آ‌ن‌ها خود را نشان می‌دهد. یافته‌های این پژوهش پیامدهایی برای نظریه‌پردازان و معمارانی دارد که دغدغۀ خلق تجربه‌هایی فراگیر و کامل از معماری دارند.

perception of pir shaliar’s pouse prchitecture based on maurice merleau-ponty’s phenomenological approach

problem statement: creation and criticism in architectural discourse are theory-oriented; theories are also often visually oriented. the perception and lived experience of architecture have given its place to scientific experience with theories; it seems that the perception of architecture is clear and easily available. on the other hand, the same perception is not much appreciated in theories and sciences. is the lived experience of architecture easily and clearly accessible? is it not possible to deal with architecture without theories and consider a place for the lived experience of architecture? is it only vision that should be considered in architecture or do other senses also play a role?research objective: the phenomenological investigation of the bodily perception of architecture in the form of a case study of pir shaliar’s house is the purpose of this research.research method: phenomenology, both as a method and as a philosophy, is based on lived experience. this research is phenomenological and is included in the category of qualitative research; qualitative-descriptive and according to merleau-ponty’s phenomenology, she described and used peter zumthor’s concepts and categories to categorize the descriptions.conclusion: the findings show the diversity of architectural experience based on lived experience. experiences that, although understood and experienced, are often ignored or not expressed; either the theory precedes the experience or basically they do not value such experiences and consider them outside the scope of architecture. this research showed that the senses other than vision play a role in the experience of architecture and how pir shaliar’s house is experienced through different senses and creates a unique atmosphere. how in perception, the logic of choosing materials, their composition, and arrangement shows itself. the findings of this research have implications for theorists and architects who are concerned with creating comprehensive and complete experiences of architecture.