تاملی بر چالش «معماری اسلامی» و «معماری مسلمان‌ها»

بیان مسئله: تاکنون بر روی موضوع معماری اسلامی پژوهش‌های متعددی انجام گرفته، اما این نوشتار با هدف به چالش‌کشیدن «معماری اسلامی» و «معماری مسلمان‌ها» و مشخص‌شدن تمایز میان این دو شکل گرفته ‌است. موضوعی که تاکنون به آن پرداخته نشده، تعریف این دو اصطلاح مرتبط با دین در بستر دین است.در این راستا پرسش‌های زیر مطرح می‌شود: معماری اسلامی چیست؟ معماری مسلمان‌ها چیست؟ تمایز میان معماری اسلامی و معماری مسلمان‌ها چیست؟آیا در دوران معاصر، معماری اسلامی قابل حصول است؟هدف پژوهش: فهم حقیقت معماری اسلامی و معماری مسلمان‌ها و تمایز میان این دو از اهداف پژوهش است که برای پژوهش‌های آتی در این خصوص ضروری است.روش پژوهش: در این نوشتار موضوع معماری اسلامی از لحاظ نوع ارتباط معماری به‌عنوان یک علم با اسلام بررسی شده ‌است. در این راستا ابتدا آرای صاحب‌نظران در خصوص چیستی معماری اسلامی با مستندات موجود کتابخانه‌ای مورد مطالعه قرار گرفت و در طبقه‌بندی انجام‌ شده، این تعاریف در سه گروه کالبدی، معنایی و رفتاری دسته‌بندی شده‌اند. از آن‌جایی که دین الزامات و حدود رفتاری مسلمانان را معین می‌کند و محدودیت کالبدی برای معماری در نظر نگرفته، فهم حقیقت معماری اسلامی ضروری است. برای فهم این حقیقت، مطالعاتی با روش استدلال استقرایی و با استفاده از منابع شیعی انجام‌ گرفت که تعریف جدیدی از «معماری اسلامی» به‌عنوان معماری منتج از اجرای شکل صحیح و بی‌کم و کاست دستورات دین شکل‌گرفت. طبق این تعریف، نمونه‌ بناهای طراحی‌شده برای مسلمان‌ها، در پژوهش حاضر با عنوان «معماری مسلمان‌ها» معرفی شده ‌است.نتیجه‌گیری: معماری مسلمان‌ها معماری برآمده از تفاسیر، تعابیر و تلاش‌های ناقص مسلمان‌ها از دستورات است که با سلایق و برداشت‌های شخصی، قوانین تجویز شده و با ناآگاهی‌ها همراه ‌شده و فاصله‌ای نسبت به معماری اسلامی یافته ‌است. با آسیب‌شناسی و کنکاش در علل این فاصله، می‌توان معماری مسلمان‌ها را به معماری اسلامی نزدیک‌تر کرد. برای وضوح بیش‌تر این فاصله و علل آن، تمایز میان دو مفهوم معماری اسلامی و معماری مسلمان‌ها به بحث گذاشته شده ‌است.

the investigation of the challenge of “islamic architecture” and “muslim architecture”

problem statement: numerous studies have been conducted on the subject of islamic architecture, but this article aims to challenge the concepts of “islamic architecture” and “muslim architecture” and distinguish between the two. the topic that has not been addressed so far is the definition of these two religious terms within the realm of religion.in this regard, the following questions are raised:- what is islamic architecture?- what is muslim architecture?- what is the difference between islamic architecture and muslim architecture?- is islamic architecture obtainable in modern times?research objective: understanding the reality of islamic architecture and muslims architecture, as well as distinguishing between these two, are the research objectives that are essential for research in this redard.research method: this article examines the relationships between architecture as a science and islam in terms of their types of connection. in this context, the opinions of scholars regarding the nature of islamic architecture were studied using available library documents, and these definitions were classified into three categories: physical, semantic, and behavioral. since religion determines the requirements and limits of muslim behavior and does not consider physical constraints for architecture, understanding the true nature of islamic architecture is essential. to understand this truth, studies were conducted using inductive reasoning methods, and shia sources were scrutinized to define a new concept of islamic architecture as the result of implementing the correct form and adhering to religious commands without any deficiencies or excesses.conclusion: according to this definition, examples of buildings designed for muslims are introduced in this article under the title of “muslim architecture”. muslim architecture is derived from incomplete interpretations, attempts, and efforts of muslims to follow religious instructions, which are accompanied by personal tastes and understanding, prescribed laws, and ignorance, resulting in a gap compared to islamic architecture. by studying pathological features and searching for the causes of this gap, muslim architecture can be brought closer to islamic architecture. to clarify this gap and its causes, the distinction between the two concepts of islamic architecture and muslim architecture is discussed.