چهارقاپی، آتشکده ای در کوست خوربران

چهارتاقی قصرشیرین معروف به چهارقاپی با اضلاع 25 متر یکی از بزرگترین آتشکده های ایران در دوره ساسانی به شمار میرود که با استناد به منابع تاریخی و شواهد باستانشناختی احتمالاً در اواخر این سلسله ساخته شده است. بنای مذکور که در مجاورت کاخ خسرو قرار داشت، معبدی برای ساکنان کاخ به شمار میرفت تا تشریفات دینی خود را در آن به جای آورند. مجاورت این بنا با کاخ نشانگر وابستگی دین و دولت در حکومت ساسانی به یکدیگر است. چهارقاپی با وجود اینکه توسط رومیان تخریب و بعدها با تغییر حکومت و مذهب در ایران به حال خود رها شد، با گذشت زمان طولانی از ساخت آن، دارای پی و گوشوارهای بسیار مستحکم و جالب توجه است که عظمت آن را در زمان آبادانی آشکار میسازد. چهارقاپی با چهار درگاه ورودی در زمره آتشکدههایی قرار دارد که علاوهبر دارا بودن دالان طواف، از تزیینات معماری داخلی فوقالعاده زیبایی نیز برخوردار بوده است. پیرامون این سازه مذهبی مجموعهای از اتاق و تاسیساتی قرار داشته که در سالهای اخیر بخشهایی از آنها در نتیجه کاوشهای باستانشناسی کشف و تا حدودی مرمت شده است. سبک معماری این بنا کاملاً ساسانی و با استفاده از مصالح بومآورد از قبیل لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده و بر فراز آن گنبدی رفیع قرار داشته است. این مقاله کوشیده است تا با استفاده از منابع مورخین و جغرافیانگاران دوره اسلامی (رهیافت تاریخی) و نیز پژوهشهای باستانشناسی سیمای روشنی از چهارقاپی ارایه و عملکرد آن را به عنوان یکی از مراکز دینی ساسانیان در اواخر این سلسله در کوست خوربران آشکار سازد.