روند تحولات نفار در معماری بومی مازندران

در منطقه شمال ایران با توجه به فرهنگ و شرایط خاص آب و هوایی این ناحیه که تا حدی با سایر نواحی ایران تفاوت دارد، در طول زمان، معماری‌ خاصی شکل گرفته که برخاسته از فرهنگ برونگرا با ریشه‌های ایرانی و اسلامی بوده است. سقانفار، نوعی نفار است که به نام حضرت ابوالفضل، ساقی لب تشنگان کربلا بنا شده است.مبحث اصلی این مقاله با توجه به پژوهش‌های میدانی مطالعه و شناخت نفارها و سیر تکاملی آن به سقانفار، و شناخت معماری بومی مازندران و انعکاس اعتقادات و باورهای آیینی و مذهبی مردمان بومی مازندران در معماری سقانفارها و تکایا به دنبال آن در آداب و رسوم ماه محرم است.این گونه معماری توسط روستاییان ابداع و کامل شد و توسط آنها نیز مراقبت و حفاظت شده و می‌شود. معماری سقانفارها، جزیی از معماری بومی و روستایی این منطقه محسوب می‌شود و تنها گونه معماری است که برای یک شخص حضرت ابوالفضل ساخته شده و در جهت حفاظت و پاسداری از فرهنگ ارزشمند عاشورا رواج یافته است. فرضیه مقاله این است که سقانفارها، حلقه‌ای از تاریخ معماری ایران است که به دلیل عدم مطالعات و پژوهش‌های مناسب و کامل مغفول مانده‌اند. این مقاله سعی دارد با شناخت این نوع بناها و کشف ریشه‌های معماری آنها، بتواند کمکی باشد در راستای شناخت اصالت‌های بومی و استفاده از آنها در بازپیرایی معماری معاصر از آفت‌هایی که از جوانب مختلف بدان وارد می‌شود.