تحلیل نظریات فارابی و کاربرد آن در باب مشارکت شهروندی

پیدایش پدیده شهرنشینی، ظهور شهرها و تبعات ناشی از آن سبب جلب توجه اندیشمندان علوم مختلف شده است. در این میان نقش محققان حوزه فرهنگ اسلامی همچون فارابی در پژوهش‌های تاریخی مربوط به شهر، شهرنشینی و شهروندی بسیار پررنگ است. این پژوهش قصد دارد به بررسی آرای مربوط به مقوله شهر و شهرنشینی از دیدگاه‌ معلم ثانی و کاربرد آن در دانش برنامه‌ریزی به خصوص در امر مشارکت شهروندان بپردازد. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس روش توصیفی‌ـ تحلیلی بوده است که از منابع اسنادی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. با بررسی‌های به عمل آمده به این نتیجه می‌توان رسید که دیدگاه‌های مطرح شده این اندیشمند اسلامی با دیدگاه‌های معاصر اندیشمندان امروزی قرابت و تشابه زیادی داشته است. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که ما با انسانی جمع‌گرا و البته شهرگرا روبرو هستیم که آینده‌نگری خاصی نسبت به امور شهری داشته است. به نظر می‌رسد نظریات وی به بحث مشارکت شهروندی نزدیک است که یکی از مسایل مهم در برنامه‌ریزی انسان‌گرا به شمار می‌رود. نتایج این پژوهش می‌تواند نقش دیدگاه‌های بومی را در رشته‌های علوم انسانی به خصوص علوم شهری به نحو کاربردی‌تری ارتقا بخشد.